“Park w Duboju” – obraz odnaleziony po latach. Opowiada Roman Kaczkowski

Jest 1897 rok. Karol Szlenkier – największy przemysłowiec drugiej połowy XIX wieku – zaprasza do swojego majątku ziemskiego w Duboju (na terenie dzisiejszej Białorusi) nikomu nie znanego artystę – Józefa Pankiewicza. Twórca zostaje sprowadzony w celu namalowania pejzażu przedstawiającego majątek w Duboju. Efektem kilku dni pracy jest widok Parku wraz z Kaplicą. Pankiewicz maluje obraz w charakterystycznej dla siebie ciemnej kolorystyce, nawiązującej do nokturnów, wyśmiewanych wówczas przez krytykę, a przez Szlenkiera hołubionych.

Józef Pankiewicz, Park w Duboju, 1897 r. | źródło: Wikipedia | Obraz jest dziś częścią stałej ekspozycji w Muzeum Narodowym w Warszawie

Mijają dwa lata, jest 1899 rok. Majątek przejmuje starsza córka Szlenkierów, która na sześćdziesiąte urodziny postanawia sprezentować ojcu kolejny obraz ukazujący park w Duboju. Pankiewicz zostaje zaproszony do posiadłości po raz drugi. Maluje bliźniacze przedstawienie, które w dniu urodzin Karola zawiśnie w Pałacu Szlenkierów w Warszawie (dziś ambasada Włoch na Placu Dąbrowskiego 6). Kilka miesięcy później solenizant umiera. Obraz przez kolejne kilkadziesiąt lat znajduje się w warszawskiej lokalizacji.

Park w Duboju, zdj: Walery Mickiewicz | źródłó: Wikipedia

W 1910 roku jedna z córek Szlenkiera – Wanda – przeprowadza się do Krakowa zabierając ze sobą nową wersję obrazu jako wiano małżeńskie. W 1933 roku odbywa się wystawa retrospektywna, na której wystawiony zostaje “Park w Duboju” z kolekcji krakowskiej. Wówczas dzieło jest widziane po raz ostatni.

Podczas Sonderkommando Aktion umiera Wanda wraz z mężem, a z życiem uchodzi córka Hanna. Po wojnie obraz jest uznany za zaginiony. Powstaje na jego temat kilka artykułów, prowadzone są poszukiwania. Bezskutecznie.

W 2019 roku obraz odnaleziono wręcz od niechcenia w jednym z podkrakowskich domów. Przez kilkadziesiąt lat znajdował się w schowku na narzędzia. Właściciele nie zdawali sobie sprawy z jego wartości historycznej. Co ciekawe, wszystkie obrazy z majątku w Duboju oraz z pałacu Szlenkierów bezpośrednio po wojnie trafiły do Muzeum Narodowego.

Józef Pankiewicz, Park w Duboju, 1899 r. | źródło: kolekcja prywatna

Wkrótce zaginiona wersja Parku dołączy do kolekcji, z którego została wyjęta ponad 100 lat temu.

Roman Kaczkowski, ekspert rynku sztuki
Ukończył historię sztuki na UJ, studia poświęcił na zgłębianie tajemnic rynku sztuki. Tej tematyce też poświęcił swoją prace magisterską. Po studiach rozpoczął pracę w instytucjach polskiego rynku sztuki. W pierwszej kolejności w galerii Piotra Nowickiego, następnie wydawnictwo Art&Business, by w końcu rozwinąć swoje umiejętności w domu aukcyjnym DESA Unicum, gdzie przez 6 lat zajmował się doradztwem w zakresie inwestowania w dzieła sztuki, budowania kolekcji dzieł sztuki. Od dwóch lat realizuje swój własny projekt ARX Gallery, która zajmuje się najlepszą klasyką polskiej sztuki powojennej.