Kolekcja Francois Pinault w Paryżu 

Otwarte w ubiegłym roku Bourse de Commerce jest jednym z trzech muzeów na świecie prezentujących kolekcję (znanego z zamiłowania do sztuki współczesnej) Francois Pinault. Jakie wystawy można zobaczyć w historycznym gmachu pełniącym kiedyś funkcję giełdy rolnej? Zapraszamy na relację rynekisztuka.pl z Paryża.  

Bourse de Commerce, Paryż, 2022, fot. M.M.

Francois Pinault to francuski miliarder, którego kolekcja sztuki składa się z ok. 10 tysięcy obiektów obejmujących dzieła powstałe od lat 60. XX wieku do czasów współczesnych. Kolekcjoner (i właściciel domu aukcyjnego Christie’s) mający w swoich zbiorach prace tak uznanych twórców jak Jeff Koons, Damien Hirst czy Takashi Murakami, wyróżnia się odwagą w pokazywaniu dzieł także mniej znanych artystów, co widoczne jest w progresywnym podejściu do wystaw w Bourse de Commerce. Historyczny budynek ulokowany w samym centrum Paryża został dopasowany do potrzeb muzeum – projektem zajął się jeden z najbardziej znanych architektów na świecie – Tadao Andō. Przebudowa pochłonęła ok. 150 milionów euro i trwała od 2017 do 2020 roku. Japoński architekt w harmonijny sposób połączył zabytkowy styl Bourse de Commerce z nowoczesnymi elementami oddającymi zamiłowanie Pinault do sztuki współczesnej.

©“Echo 2” Philippe Parreno, Tino Sehgala, Arca, Nicolas Becker, Bronze. Bourse de Commerce, Paryż, 2022, fot. M.M.

“Wszyscy oczekiwali, że [Pinault] zaprezentuje znane dzieła stworzone przez wielkie nazwiska – artystów, których prace osiągają już bardzo wysokie ceny na międzynarodowym rynku sztuki. Zamiast tego faworyzował twórców, którzy przedstawiają mężczyzn i kobiety naszych czasów – stawiają pytania, z którymi boryka się społeczeństwo i odzwierciedlają współczesny świat. (…) Nasza praca ma na celu poszanowanie istniejących instytucji i poszerzanie ich oferty przy jednoczesnym zajmowaniu wyjątkowej pozycji poprzez pokazywanie dzieł, których inni nie mogą lub nie chcą pokazywać.” Jean Jaques Aillagon (dyrektor Pinault Collection) (1)

Budynek podzielony jest na dziesięć galerii, które można zwiedzać zaczynając od dowolnej strony. Zarówno dobór artystów, jak i architektura mają komunikować idee przyświecające muzeum. Jedną z nich jest otwartość. Jak mówi kuratorka Caroline Bourgeois – widz ma być zaskoczony. 

Bourse de Commerce, Paryż, 2022, fot. M.M., rynekisztuka.pl

Jakie wrażenie Bourse de Commerce sprawia na żywo? Mieliśmy okazję przekonać się o tym osobiście w sierpniu bieżącego roku. Instytucja faktycznie prezentuje sztukę, której nie można zobaczyć nigdzie indziej. Co ciekawe, obrazy olejne na płótnie należały do rzadkości i stanowiły jedynie niewielki procent wystawianych dzieł. Nie sposób powiedzieć, że nieoczywista była jedna lub dwie prace – cały budynek wypełniony jest obiektami wprowadzającymi widza w zdumienie.

Przestrzeń zdobionego historycznymi freskami atrium, została  zestawiona z letnią wystawą “Echo 2” autorstwa Philippe Parreno oraz artystów: Tino Sehgala, Arca, Nicolasa Beckera i Bronze. Postać z anime o imieniu Annlee powstała w 1999 roku. Performans Sehgala został wykreowany kilkanaście lat później. Połączenie dawnej architektury z tak progresywnym medium jak performans, na wejściu sygnalizuje odbiorcy, że w Bourse de Commerce na każdym kroku czeka go zaskoczenie. Budynek posiada nawet specjalne, przyciemnione sale do projekcji wideo. W jednej z nich prezentowana jest (do 2 stycznia 2023) niezwykła praca Dominique Gonzalez-Foerster – złożona z wielu elementów “Opera (QM.15)” będąca pewnego rodzaju inwokacją. Artystka wciela się w postać Marii Callas, tworząc hologram będący połączeniem ich obu. Wchodząc do całkowicie ciemnego pomieszczenia, oczom widza ukazuje się przypominająca ducha postać, z której wydobywa się charakterystyczny głos słynnej śpiewaczki. Dzieło jest tajemnicze i daje wrażenie podróży w czasie. Maria Callas – niedościgniony symbol opery, staje przed widzem na wyciągnięcie ręki. W czerwonej sukni wyłania się z ciemności niczym zjawa.

Prace uruchamiają w odbiorcy wrażenie obcowania ze sferą niewidzialną, czego przykładem jest składająca się z samogrającego pianina, balonów z helem i podestu wystawa Philippe Parreno. Ekspozycja stworzona z obiektów, które poruszają się same (podobnie jak hologram Marii Callas) wypełniona jest uczuciem niesamowitości.

© Philippe Parreno, Quasi Objects: My Room is a Fish Bowl, AC/DC Snakes, Happy Ending, Il Tempo del Postino, podium z opalizującego szkła akrylowego, pianino, 2014. Bourse de Commerce, Paryż, 2022, fot. M.M., rynekisztuka.pl

„Sztuka stała się moją religią. Może to zabrzmi banalnie, ale nie my posiadamy sztukę, lecz ona posiada nas.”– tak opisuje swoje relacje ze sztuką Pinault.

Bourse de Commerce prezentuje także dzieła amerykańskiej artystki Roni Horn, której minimalistyczne rzeźby (przypominające zastygłą wodę) zostały zestawione z pracami Felixa Gonzalez-Torresa. Przestrzeń położonych na kolejnym piętrze galerii wypełniają prace Larry Bell, Niny Canell oraz Rudolfa Stingela. Oprócz tego, dziełem przywołującym skojarzenia z duchem jest “Gober Wedding Gown” (1996) autorstwa Sturtevant, eksponowanym w otoczeniu instalacji będących repliką prac Felixa Gonzalez-Torresa znajdujących się piętro niżej.

Jak mówi kuratorka Caroline Bourgeois – “bycie otwartym na wszystko jest postawą i podejściem do życia” (2). Twórczość przedstawiana w monumentalnym budynku Bourse de Commerce jest tego doskonałym przykładem. Miłośnicy sztuki współczesnej (a szczególnie dzieł audiowizualnych) doświadczą w muzeum wielu niezapomnianych wrażeń.

Autorka zdjęć i tekstu: Maria Majchrowska

Cytaty:

1. New Parisian Architectural Highlight: The Pinault Collection, https://www.youtube.com/watch?v=3lkbLpKbv5w (dostęp: 29.09.2022)
2. Paris’s former commodities exchange opens to billionaire Pinault’s contemporary art collection, https://www.youtube.com/watch?v=tCVw4N3zGS4 (dostęp: 29.09.2022)

Bibliografia: 
Katalogi wystaw Bourse de Commerce – Pinault Collection