szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU
FILM PEKAO KOSSAK Galeria Stalowa „Fragments of Reality”

Najważniejsze wydarzenia 2022 roku na polskim rynku sztuki

28.12.2022

Aktualności, Analiza rynku sztuki, Polska: wydarzenia, Rekordy aukcyjne

2022 rok zaskoczył pod względem mnogości wydarzeń ze świata sztuki i nowych rekordów aukcyjnych. Dynamiczny wzrost, zauważalny w ubiegłym roku, również i w tym wydawał się nie słabnąć. Mieliśmy okazję podziwiać wiele wyczekiwanych wystaw i być świadkami porywających aukcji. O polskich artystach było także głośno za granicą. Bez wątpienia 2022 zostanie zapamiętany jako rok obfity w wiele niespodzianek, stając się ciekawym czasem zarówno dla kolekcjonerów, artystów, jak i obserwatorów tego segmentu rynku. Przypomnijmy sobie najważniejsze wydarzenia na polskim rynku sztuki minionych dwunastu miesięcy.

PIERWSZY KWARTAŁ I DŁUGO WYCZEKIWANE WYDARZENIA

W pierwszym kwartale roku miało miejsce wydarzenie, które pobudziło polski świat sztuki. 18 marca w Muzeum Narodowym w Lublinie otwarto wystawę dzieł Tamary Łempickiej, polskiej malarki, jednej z najważniejszych przedstawicielek estetyki art déco. “Tamara Łempicka – Kobieta w podróży” była to pierwsza tak duża wystawa w Polsce i przypadała na 42. rocznicę śmierci artystki. Stanowiła niezwykłą okazję do poznania twórczości jednej z największych malarek ubiegłego wieku. Na wystawie królowej art déco podziwiać można było nie tylko jej kultowe prace, ale też przedmioty towarzyszące jej w podróży, takie jak kapelusze czy obcasy. Zmuszona szukać schronienia za granicą, nigdy nie powróciła do ojczyzny. Dzięki temu wydarzeniu pośmiertnie „sprowadzono” ją jednak, by w swoich pracach ukazała nam swoje bujne życie, a wystawa zakończyła się dużym sukcesem.

Tamara Łempicka wystawa Lublin

Tamara Lempicka, Kobieta w zieleni, © Tamara de Lempicka Estate | zdj: Maria Majchrowska, rynekisztuka.pl

Kolejne niezwykle ważne wydarzenie tego roku miało miejsce także w marcu. W czasie aukcji w DESA Unicum został sprzedany XVII-wieczny obraz „Portret damy” Petera Paula Rubensa. Była to jedna z najbardziej wyczekiwanych aukcji w historii polskiego rynku sztuki, o ile nie najbardziej wyczekiwana, i zakończyła się kwotą opiewającą na 14,4 mln zł, ustanawiając rekord na rynku sztuki w ówczesnym czasie. Obraz przez wieki znajdował się w kolekcjach arystokratów i prywatnych rękach wybitnych osobistości. Aukcja z pewnością przeszła do historii polskiego rynku sztuki, a rangi dodawał jej fakt, że dzieła Rubensa są niezwykle rzadko wystawiane na aukcjach. 

POLACY NA ARENIE MIĘDZYNARODOWEJ W DRUGIM KWARTALE

Warto wspomnieć, że od kwietnia na Biennale w Wenecji w Polskim Pawilonie można było podziwiać prace polsko-romskiej artystki Małgorzaty Mirgi-Tas, które zachwycały ukazaniem wielokulturowego dziedzictwa Polski, a także postawiły pytanie o miejsce romskiej społeczności w europejskiej historii sztuki, subtelnie nawiązując także do trwającej wojny na Ukrainie. Artystka w swych pracach często nawiązuje do skali przemilczenia romskich ofiar nazizmu. Wystawa pt. „Przeczarowując świat” to równie istotne wydarzenie dla polskiego rynku sztuki, docenione także przez międzynarodowe media branżowe.

Biennale w Wenecji 2022

Małgorzata Mirga-Tas, wystawa, fot. Daniel Rumiancew | Źródło: mat. pras.

Z kolei w maju jednym z najgłośniejszych wydarzeń była aukcja obrazu “Portrait of a Lady (After Louis Leopold Boilly)” polskiej malarki Ewy Juszkiewicz, która miała miejsce w domu aukcyjnym Christie’s w Nowym Jorku. Na aukcji charytatywnej obraz wylicytowano za 1,25 mln dol., co odbiło się głośnym echem na polskim rynku sztuki. Artystka od lat odnosi sukcesy na skalę światową, a jej dobra passa wydaje się nie kończyć. Dochód ze sprzedaży dzieła został przekazany na rzecz działalności Muzeum POLIN.

Ewa Juszkiewicz Muzeum Polin rekord 7 mln

Ewa Juszkiewicz, “Portrait of a Lady (After Louis Leopold Boilly)”, 2019, olej na płótnie | Źródło: dom aukcyjny Christie’s

ROK WYJĄTKOWYCH WYSTAW

W okresie wakacyjnym miało miejsce długo wyczekiwane wydarzenie. Od 8 lipca można było oglądać wystawę ”Witkacy. Sejsmograf epoki przyspieszenia” w Muzeum Narodowym w Warszawie, która rozbija konwencjonalne myślenie o sztuce i jest próbą nieznanego dotąd spojrzenia na dzieła artysty, nadając im nowych znaczeń. Na wystawie próżno było szukać chronologicznej narracji. W jej miejsce zaproponowano tematy ważne dla samego artysty, koncentrując się na samej postawie twórczej Witkacego, grupując jego różnorodną twórczość w różne konteksty. Wśród nich znaleźć można było m.in. kosmos, ruch czy ciało. To świeże spojrzenie na twórczość artysty, o którym wydawałoby się, że powiedziano już wszystko. 

Roman Kaczkowski Magdalena Abakanowicz

Wystawa Magdaleny Abakanowicz w Tate Modern, fot. rynekisztuka.pl

Także w tym roku, jeszcze do 28 sierpnia, można było oglądać wystawę „Abakanowicz. Totalna”, która w Muzeum Narodowym we Wrocławiu wystawiona była od grudnia ubiegłego roku. Totalne było nie tylko myślenie artystki o sztuce, ale też rozmiary zaprezentowanych podczas wydarzenia prac. Wielkoformatowe abakany są nie tylko uwolnieniem tkaniny i daniem jej przestrzeni. Zmuszają do namysłu nad kondycją naszego człowieczeństwa. Podczas wystawy podziwiać można było także serie tworzonych przez nią figur. Warto wspomnieć, że od 17 listopada tego roku prace Abakanowicz wystawione są w Tate Modern w Londynie, a więc w jednym z najważniejszych muzeów sztuki współczesnej na świecie. Artystka cieszy się niemalejącą sławą nie tylko w swoim rodzimym kraju, a jej pozycja na międzynarodowym rynku sztuki jest bardzo mocna. 

Wojciech Fangor wystawa

Wojciech Fangor, MA 32, 1971, płótno, 142 x 142 cm, kolekcja prywatna | źródło: Muzeum Narodowe w Gdańsku

2022 był to rok wielu niesamowitych wystaw – Łempicka, Abakanowicz, Witkacy, a także Wojciech Fangor. 15 listopada obchodziliśmy stulecie urodzin tego wybitnego polskiego malarza, rysownika, rzeźbiarza, teoretyka sztuki i jednego z najwybitniejszych artystów XX wieku. Z okazji okrągłego jubileuszu jego prace były pokazywane w wielu instytucjach kultury w całej Polsce. Bardzo ważnym wydarzeniem było upublicznienie przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie (MSN) po raz pierwszy monumentalnej metalowej rzeźby, która była ostatnią pracą artysty. 

ROK REKORDÓW I NIESPODZIANEK

Tamara Łempicka

Tamara Łempicka,
Portret Romany de la Salle. 1928, olej na płótnie | źródło: Sotheby’s | © Tamara de Lempicka Estate

Na rynku sztuki najwięcej ekscytujących wydarzeń ma miejsce zazwyczaj pod koniec roku i nie inaczej było także i w obecnym. Na aukcjach pojawiły się wybitne dzieła poszukiwane przez kolekcjonerów. Rok 2022 najlepsze pozostawił więc na koniec, serwując nam mnóstwo niespodzianek.

Jesienią miało miejsce niezwykle ważne wydarzenie dla polskiego rynku sztuki – pod młotek poszły dzieła z kolekcji Grażyny Kulczyk. Trwające od 18 do 20 października aukcje przyniosły rekordowy obrót w wysokości 37,4 mln zł. Najwyższe wyniki uzyskały prace “SU 2” (3 mln zł) oraz “Two rainbows” (ponad 1 mln zł) Wojciecha Fangora.

W listopadzie za kwotę 14,1 mln dol. został wylicytowany obraz Tamary Łempickiej podczas aukcji nowojorskiego domu aukcyjnego Sotheby’s. To niezwykle ekscytujące wydarzenie odbiło się szerokim echem na polskim rynku sztuki, ponieważ to jedna z największych kwot, za jaką kiedykolwiek sprzedano obraz polskiego artysty (obecny rekord za obraz Łempickiej wynosi 16 mln dol.). „Portrait de Romana de la Salle” to dzieło pochodzące z 1928 roku, przedstawiające córkę bliskiej przyjaciółki Łempickiej, księżnej de La Salle. Choć krytycy spoglądali na jej obrazy niechętnie, o artystce wciąż jest głośno, a jej obrazy znajdują się w prywatnych kolekcjach wielu gwiazd, jak np. Madonny czy Jacka Nicholsona. 

W tym roku nie obyło się również bez sporu, który choć dotyczył sytuacji poza granicami naszego kraju, jest silnie związany z polskim rynkiem sztuki. 1 grudnia berliński dom aukcyjny Griesbach wystawił na sprzedaż akwarelę Wassilego Kandinskiego o tytule „Kompozycja”, o czym głośno zrobiło się w Polsce. A to dlatego, że obraz ten skradziono z Muzeum Narodowego w Warszawie w 1984 roku. Sytuacja wywołała spore poruszenie i protest polskiego rządu, jednak ostatecznie obraz został wystawiony na aukcji i osiągnął kwotę 310 tys. euro. Z oficjalnych informacji wynika jednak, że sprzedaż została wstrzymana  do wyjaśnienia sprawy. 

Ubiegły rok zakończony został rekordem “Bambini” Abakanowicz. Miniony rok również wieńczy rekordowa kwota – 20,4 mln złotych – odbierając tym samym tytuł rekordzisty obrazowi Rubensa. Wylicytowany 8 grudnia na aukcji „Sztuka Dawna. XIX wiek – Modernizm – Międzywojnie” zorganizowanej przez Desa Unicum obraz olejny Jacka Malczewskiego „Rzeczywistość”, który uchodził za zaginiony, zapisał się na kartach historii polskiego rynku sztuki. Co istotne, licytacja tego obrazu była warunkowa, a więc oznacza to, że stan prawny i proweniencje obrazu są niejasne i wymagają zbadania przez prokuraturę. 

Malczewski rekord 20 mln

Jacek Malczewski, „Rzeczywistość”, 1908, fot. Desa Unicum

Jan Matejko rekord

Jan Matejko, “Portret córki Heleny z krogulcem”, 1882-1883, olej na desce | fot. Polswiss Art

Końcówka roku była to więc prawdziwa uczta dla obserwatorów świata sztuki, ale przede wszystkim inwestorów i kolekcjonerów. Po historycznej aukcji w Desa Unicum mieliśmy okazję obserwować równie elektryzujące wydarzenie. “Portret córki Heleny z krogulcem” Jana Matejki, jednego z najbardziej znanych polskich malarzy, osiągnął 13 grudnia ponad 15 mln złotych (z opłatą aukcyjną), co czyni obraz drugim najdroższym dziełem sztuki sprzedanym na aukcji w Polsce. Obrazy mistrza niezwykle rzadko trafiają na aukcje, jednak w tym roku wylicytować można było więcej jego prac. Głośna aukcja miała miejsce jeszcze w październiku, kiedy to pod młotek trafił „Portret Zdzisława i Bolesława Włodków” pędzla Matejki i osiągnął kwotę niemal 5 mln zł. Dzieło pochodzi z 1862 r. i to wyjątkowa perła na rynku sztuki. Ukazuje dwóch synów Romana Włodka, właściciela ziemskiego. Również 7 grudnia w Polskim Domu Aukcyjnym pojawił się obraz artysty pt. „Portret mężczyzny w szyszaku”. Tak więc pomimo wiodącej prym sztuki współczesnej, sztuka dawna w tym roku również cieszyła się dużym zainteresowaniem.

Ostatni kwartał 2022 roku był więc obfity w rekordy aukcyjne i zaskakujące sytuacje, jednak przez cały rok mogliśmy obserwować niezwykle ciekawe wydarzenia. Zgodnie z przewidywaniami odnotowaliśmy kolejny wzrost obrotów na polskim rynku sztuki. W czasach inflacji i wojny za naszą wschodnią granicą, po okresie pandemii, wydaje się, że wielu kolekcjonerów i inwestorów postanowiło ulokować swoje środki w sztuce. Był to rok rekordów, długo wyczekiwanych wystaw i sukcesów na światową skalę. Polski rynek sztuki, choć wciąż relatywnie mały, niesłabnąco rośnie w siłę. Analizując tegoroczne wyniki aukcyjne widoczne jest, że ma się coraz lepiej i ciekawym jest co przyniesie nam kolejny rok, ponieważ zainteresowanie polską sztuką wydaje się nie słabnąć, a nawet wręcz przeciwnie.  

Adrianna Wiśniewska

Rynek i Sztuka - logotyp

 

 

Zdj. góra: Magdalena Abakanowicz, Abakan Pomarańczowy, 1969 © Fundacja Marty Magdaleny Abakanowicz Kosmowskiej i Jana Kosmowskiego, Warszawa | źródło: Tate

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

Rynek i Sztuka - logotyp

Dodaj komentarz:

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.