Wystawy, które warto zobaczyć w pierwszej połowie 2023 roku

Jakie wystawy czekają nas w nadchodzącym roku? Przedstawiamy listę najciekawszych wydarzeń zaplanowanych na pierwsze półrocze 2023 roku w Polsce – monograficznych, zbiorowych czy retrospektywnych. Artyści, których prace będą prezentowane na wystawach pochodzą z różnych stron świata i korzystają z rozmaitych środków przekazu. Zarówno miłośnicy malarstwa, rzeźby jak i fotografii znajdą coś dla siebie.

„Otto Piene. Gwiazdy”, Pawilon Czterech Kopuł we Wrocławiu – od 22 stycznia do 25 czerwca 2023

Niemiecko-amerykański artysta był jednym z twórców „grupy ZERO”, do której należeli tacy artyści jak Heinz Mack (drugi współzałożyciel), Yves Klein czy Lucio Fontana. Pawilon Czterech Kopuł (jako pierwsza instytucja w Polsce) zaprezentuje prace Otto Piene na wystawie indywidualnej. Na ekspozycji pojawią się ruchome rzeźby „Długie gwiazdy” oraz skonstruowana z punktów świetlnych instalacja „Praska przestrzeń światła”.

„Twarzą w twarz, Pawilon Czterech Kopuł”, Wrocław, 26 lutego – 4 czerwca 2023

MNW, Olaf Brzeski, Przygoda grymas, 2020

Dzieła ponad dwudziestu artystów z całego świata zostaną zaprezentowane na wystawie czasowej w Pawilonie Czterech Kopuł. Tematem przewodnim stanie się twarz oraz jej zmienne postrzeganie na przestrzeni wieków. Ekspozycja obejmie m.in. „Faces” Katarzyny Kozyry, prace wloskiego mistrza Tintoretta, fotografie stworzone w prosektorium przez Nikodema Nowakowskiego, maskę pośmiertną Natalii LL, rzeźby Olafa Brzeskiego, maski rytualne, a także prace prezentujące najbardziej współczesne, cyfrowe techniki generowania twarzy.

„HAPTYCZNY REZONANS MATERII”, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku 04 marca -04 czerwca 2023

Maria Papa Rostkowska należy do najciekawszych rzeźbiarek powojennych, jednak jej twórczość była do tej pory prezentowana głównie w towarzystwie artystów związanych z paryską galerią XXe Siècle, m.in. Lucio Fontany czy Joana Miró. Najnowsza wystawa w setną rocznicę urodzin artystki, stanowić będzie ukłon w stronę kobiet – sześćdziesiąt rzeźb Papy Rostkowskiej pojawi się w akompaniamencie dzieł twórczyń takich jak Katarzyna Kobro, Maria Jarema, Alina Szapocznikow, Magdalena Abakanowicz czy Iwona Demko. Połączenie słów – „haptyczny rezonans materii” – obecne w tytule wystawy nawiązuje do roli zmysłów w kontakcie z twórczością rzeźbiarki.

Odalisque Venus noire, copyright archiwa Nicolas Rostkowski, fot. Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku

„Fangor. Poza obraz”, Muzeum Narodowe w Gdańsku – do 12 marca 2023

Wystawa „Fangor. Poza obraz”, Muzeum Narodowe w Gdańsku, fot. Andrzej Leszczyński

Wojciech Fangor należy do najbardziej znanych artystów powojennych. Charakterystyczne obrazy przedstawiające koła o rozmytych konturach (wykonane renesansową techniką „sfumato”), co roku osiągają na aukcjach milionowe kwoty. Na wystawę retrospektywną (trwającą do 12 marca) składa się także wiele wczesnych prac artysty – od pierwszych obrazów, po okres socrealistyczny i zerwanie z figuracją. Dzięki współpracy z „Fundacją Promocji Twórczości Wojciecha Fangora” na ekspozycji znajdują się także nie pokazywane dotąd dzieła.

Kenya Hara. Japońskie projektowanie graficzne, Muzeum Narodowe w Poznaniu, 24 marca – 30 lipca

Jeden z najbardziej uznanych japońskich projektantów zagości na pierwszej wystawie w Polsce. Kenya Hara w harmonijny sposób łączy nowoczesność z przeszłością, umiejętnie prowadząc dialog z tradycjami swojego kraju. Na ekspozycji pojawią się plakaty, książki, szkice projektowe i rozmaite projekty graficzne. Hara oprócz aspektu wizualnego w swojej aktywności twórczej, skupia się także na aspektach filozoficznych, z którymi łączy design.

Kenya Hara, fot., Muzeum Narodowe w Poznaniu

„Idę w świat i trwam. Obrazy Jacka Malczewskiego z Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki”, Muzeum Narodowe w Poznaniu – do 31 marca

Jacek Malczewski, Chrystus i Samarytanka, 1912 | Muzeum Narodowe w Poznaniu

Trwająca agresja Rosji na Ukrainę dotyka także dziedzictwa kulturowego, którego dewastacja jest niezgodna z postanowieniami protokołu drugiego do konwencji haskiej. Obrazy jednego z najwybitniejszych polskich artystów – Jacka Malczewskiego – znajdujące się wcześniej w zbiorach Lwowskiej Narodowej Galerii Sztuki (podobnie jak miliony osób uciekających przed wojną) znalazły schronienie w Polsce. Tytuł wystawy nawiązuje do słów poety znanego z liryki symbolicznej – Rainera Maria Rilkego – korespondując tym samym z symboliczną twórczością polskiego malarza. 

„Piękny prawdomówny. W stulecie urodzin Stanisława Fijałkowskiego” Muzeum Sztuki w Łodzi – do 16 kwietnia

Piękny prawdomówny. W stulecie urodzin Stanisława Fijałkowskiego, widok wystawy, MSL, fot. Piotr Tomczyk

Należący do kanonu polskiej sztuki powojennej Stanisław Fijałkowski 4 listopada 2022 roku obchodziłby setne urodziny. Artysta był członkiem tzw. „kręgu Strzemińskiego” i w początkowych latach pozostawał pod twórczym wpływem autora teorii unizmu. Pisma Carla Gustava Junga również wywarły wpływ na malarza, co widoczne jest w obecnych w jego sztuce odniesieniach do symboli i archetypów. Podobnie jak teorie szwajcarskiego psychiatry, sztuka Fijałkowskiego może stać się dla widza okazją do autorefleksji. Wystawa zorganizowana przez Muzeum Sztuki i ASP w Łodzi jest otwarta dla zwiedzających do 16 kwietnia 2023 roku.

„Sibylle Bergemann, Fotografie” Muzeum Narodowe w Gdańsku – od 03 lutego do 3 maja

Sibylle Bergemann, Elisabeth, Berlin, 2002, reprodukcja polaroidu, wydruk pigmentowy | mat. pras.

Jedna z najbardziej uznanych fotografek niemieckich – Sibylle Bergemann – zasłynęła z dokumentowania przechodzących transformację Niemiec Wschodnich. W 1990 roku wraz z sześcioma innymi twórcami założyła “Ostkreuz” – agencję fotografii dokumentalnej uznawaną obecnie za jedną z najważniejszych w Niemczech. Bergemann pracowała dla wielu znanych gazet, m.in. magazynu „Geo” na zlecenie którego uwieczniała życie codzienne w Afryce i Azji czy „Sibylle”, gdzie zajmowała się fotografią modową. Na pierwszej tak obszernej wystawie artystki w Polsce, pojawią się aż 133 prace podzielone na 12 działów tematycznych. Wydarzenie powstało we współpracy z niemieckim Institut für Auslandsbeziehungen Abteilung Kunst oraz Goethe Institut w Polsce.

„Bez gorsetu. Camille Claudel i polskie rzeźbiarki XIX wieku”, Muzeum Narodowe w Warszawie – od maja do sierpnia 2023

Tola Certowicz, „Pokora”, przed 1918, źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie

Wystawa Muzeum Narodowego w Warszawie stanowi owoc współpracy badawczej z Musée Rodin i Musée Antoine Bourdelle w Paryżu oraz (nazwanego na cześć artystki) Musée Camille Claudel w Nogent-sur-Seine. Urodzona w 1864 roku Claudel była uczennicą Auguste Rodina, z którym łączyła ją także burzliwa relacja uczuciowa. Podobnie jak wiele kobiet swojej epoki, musiała zmierzyć się z środowiskiem artystycznym zdominowanym przez mężczyzn. Oprócz dzieł francuskiej twórczyni, na wystawie pojawią się prace nieco zapomnianych, polskich rzeźbiarek XIX wieku – m.in.: Antoniny Rożniatowskiej, Toli Certowicz czy Natalii Andriollowej.

Maria Majchrowska

Zdj. góra: Małgorzata Mirga-Tas, Pałe Buci, 2022, 280 × 485, technika mieszana, dzięki uprzejmości artystki, fot. Paweł Mazur