Zaginione dzieła z kolekcji Czartoryskich wracają do Polski

Na listę dzieł zaginionych w czasie II wojny światowej składa się nawet kilkaset tysięcy obiektów. Co jakiś czas prace pochodzące dawniej ze znamienitych, polskich kolekcji odnajdują się w muzeach czy domach aukcyjnych na całym świecie. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku obrazów z kolekcji Czartoryskich, które po niemal osiemdziesięciu latach powrócą do Gołuchowa skąd zostały zrabowane w czasie wojny. Gdzie tym razem odnalazły się zaginione dzieła?

Kilka lat temu polskie władze skontaktowały się z Muzeum Pontevedry w Hiszpanii z prośbą o zwrócenie obrazów znajdujących się na liście dzieł zaginionych. Mowa o „Mater Dolorosa” oraz „Ecce Homo” autorstwa jednego z uczniów Dierica Boutsa – flamandzkiego mistrza żyjącego w XV wieku. Podobnie jak tysiące innych obiektów zrabowanych w czasie niemieckiej okupacji, dzieła zostały wywiezione poza granice kraju. W latach 70. pojawiły się na hiszpańskiej aukcji by po kolejnych dwóch dekadach trafić do zbiorów Muzeum Pontevedry.

Na liście zaginionych obiektów, które należały do kolekcji Czartoryskich jest jeszcze kilka obrazów oraz wiele przedmiotów rzemiosła artystycznego. Być może z czasem zostaną odzyskane, być może jak dyptyk znajdują się w jakimś muzeum, na wystawie. Chyba najbardziej znanym zaginionym dziełem z kolekcji Czartoryskich jest „Portret Młodzieńca” Rafaela… Jednak czy kiedykolwiek zostanie odzyskany? – Roman Kaczkowski, specjalista rynku sztuki

Zamek W Gołuchowie, Widok Od Strony Północnej. Fot. R. Urbaniak | źródło: mnp.art.pl

Mimo przychylności po stronie hiszpańskiej, formalności zajęły kilka lat. Kooperacja zakończyła się sukcesem, a oficjalnie przekazane dzieła trafią do Muzeum Zamku w Gołuchowie. Instytucja, która do 1939 roku pełniła funkcję prywatnego muzeum kolekcji Czartoryskich, w latach 50. została przejęta Muzeum Narodowe w Poznaniu. Część zbiorów z Gołuchowa powróciła na swoje miejsce, jednak wiele obiektów wciąż nie zostało odnalezionych.

M.M.

Zdj. góra: Dyptyk Mater Dolorsa i Ecce Homo ze szkoły Dirka Boutsa, namalowane około II poł. XV wieku w technice oleju i tempery, Muzeum w Gołuchowie | źródło: Wikipedia