Pierwsze sześć miesięcy roku 2023 już za nami. Rodzime muzea i galerie sztuki przygotowały bogaty program wydarzeń, w którym znajdziemy m.in. 300 prac Jana Matejki na jednej wystawie, fotografie Bruno Barbey’a, obchody 64 urodzin lalki Barbie, wyobrażenia mitycznej Arkadii, malarstwo Ryszarda Grzyba czy wątki funeralne. Na jakie wystawy warto zwrócić uwagę w drugiej połowie roku?

,,Barwa i Farba: Krzysztof Gliszczyński i Tadeusz Gustaw Wiktor”

Wystawa ,,Barwa i Farba: Krzysztof Gliszczyński i Tadeusz Gustaw Wiktor” w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki stanowi część cyklu ,,Języki sztuki: zderzenia”. Ekspozycja prezentuje twórczość dwóch artystów, którzy używają podobnych środków wyrazu, osiągając jednak zupełnie odmienne efekty. Kluczową rolę w ich pracach spełnia natomiast kolor.  Tadeusz Gustaw Wiktor wykorzystuje techniki warsztatowe, aby transcendować materialność obrazów, podczas gdy Krzysztof Gliszczyński skupia się na gęstej materii farby. Wystawa odsłania różnice między nimi i ukazuje bogactwo możliwości twórczego wyrażania się poprzez malarstwo. 

• 16 czerwca ‒ 22 października 2023, Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa
  

„Barbara Gryka, Agata Konarska. Owoc granatu”

Wystawa ,,Owoc granatu” stanowi zapis refleksji dotyczącej idealnego miejsca do życia. Inspiracją dla Barbary Gryki i Agaty Konarskiej była utopijna wizja Tomasza Campanelli, opisującego Miasto Słońca. Ustrój wyobrażony przez renesansowego filozofa opierał się na bliskości świata natury i człowieka oraz harmonią tych sfer. Do projektu artystki zaprosiły również dzieci, które przez wojnę w Ukrainie były zmuszone do opuszczenia swoich domów. ,,Owoc granatu” jest wystawą interaktywną, zapraszającą widza do doświadczenia wirtualnej przestrzeni poprzez eksplorację skanów 3D zniszczonych, ukraińskich budynków, na które zostały nałożone dziecięca wyobrażenia domów. Poprzez użycie nowych technologii oraz różnorodnych symboli, artystki zadają ponadczasowe pytanie o możliwość stworzenia miejsca, w którym osoby pochodzące z różnych krajów, mogą żyć w niezmąconym pokoju?

• 24 czerwca ‒ 4 sierpnia 2023, CSW Kronika w Bytomiu

Barbara Gryka, Agata Konarska. Owoc granatu

„W stronę nowoczesności. II Grupa Krakowska z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie”

Skarżyński Jerzy, olej na płótnie, 1947; fot. MNK

Wystawa w Muzeum w Gliwicach stanowi ukłon w stronę II Grupy Krakowskiej, znanej z eksperymentów formalnych. W jaki sposób artyści powojenni nakreślali unikalną drogę twórczą? Jak mówi kuratorka, Anna Budzałek: ,,Na wystawie można zobaczyć prace malarskie, grafiki i rzeźby powstałe od połowy lat 40. do końca lat 60. Dzięki temu można dostrzec różnorodność form działania artystów, możemy się też przekonać, jak niesamowicie twórcza była II Grupa Krakowska i jak bardzo niepowtarzalna w kreowaniu własnej wizji świata i jego odczuwaniu. Prezentowane prace dokumentują proces krystalizowania się polskiej sztuki po wojnie i podkreślają tropy, jakimi szła”. Wśród artystów i artystek, których prace można podziwiać na ekspozycji, znajdują się m.in. Maria Jarema, Tadeusz Kantor, Kazimierz Mikulski, Erna Rosenstein, Teresa Rudowicz i Jerzy Skarżyński.

• 22 kwietnia – 24 września 2023, Muzeum w Gliwicach – Willa Caro

„Matejko. Malarz i historia”

Jan Matejko, Muzeum Narodowe w Krakowie; zbiory.mnk.pl, fot. Tomasz Markowski

Jan Matejko należy do kanonu najbardziej znanych malarzy polskich. Artysta znany jest przede wszystkim z eksplorowania motywów historycznych, a przedstawienia jego autorstwa towarzyszą nam od początków edukacji. Obrazy Matejki w znaczący sposób ukształtowały świadomość narodową, czego przykładem jest chociażby słynna „Bitwa pod Grunwaldem”. Wystawa “Matejko. Malarz i historia” zostanie otwarta w weekend świętojański, który w rodzimym folklorze związany jest z mitycznym kwiatem paproci, a w historii sztuki z urodzinami Jana Matejki. Na ekspozycję złoży się ponad trzysta prac, w tym wielkoformatowe, znane dzieła, szkice oraz mniej znane obrazy.

• 23 czerwca ‒ 7 stycznia 2024, Muzeum Narodowe w Krakowie

„Barbie. Nieznane oblicza”

Kultowa lalka Barbie niedawno skończyła 64 lata, co stanowi wyjątkową okazję do przyjrzenia się jej wizerunkowi na przestrzeni dekad. Wystawa „Barbie. Nieznane oblicza” daje wgląd w zmieniające się postrzeganie kobiet, zatrzymane w obiekcie słynnej lalki. To właśnie przedstawienia widoczne w wyglądzie zabawki, obrazują zmiany społeczne oraz kształtowanie się pozycji kobiety w świecie. Barbie powstała u schyłku lat 50. XX wieku, jednak jak jej wizerunek ewoluował przez ponad pół wieku? Wystawie towarzyszy szereg wydarzeń (m.in. warsztatów dla dzieci, wykładów czy oprowadzań kuratorskich), których harmonogram dostępny jest na stronie internetowej muzeum.

• 9 marca – 30 lipca, Muzeum Narodowe w Poznaniu

„Wróblewski i po…Sztuka realizmu bezpośredniego”

Andrzej Wróblewski należy do najbardziej znanych, polskich malarzy powojennych. Mimo przedwczesnej śmierci w Tatrach (zaledwie w wieku 29 lat), jego bogaty dorobek twórczy wywarł ogromny wpływ na przyszłe pokolenia artystów, m.in. grupę Wprost, Ładnie czy Gruppę. Na wystawę ,,Wróblewski i po…Sztuka realizmu bezpośredniego” składa się ok. sto dzieł malarza w towarzystwie prac autorstwa kilkudziesięciu innych, uznanych twórców korespondujących z ideą „realizmu bezpośredniego”, m.in. Mirosława Bałki, Rafała Bujnowskiego, Władysława Hasiora, Karoliny Jabłońskiej, Katarzyny Kozyry, Zbigniewa Libery, Jarosława Modzelewskiego, Jerzego Nowosielskiego, Wilhelma Sasnala czy Jonasza Sterna.

• 28 kwietnia – 27 sierpnia 2023, Muzeum Narodowe w Lublinie

Andrzej Wróblewski, Obraz na temat okropności wojennych, (Ryby bez głów); 16–18 XI 1948; olej, płótno; 72 × 100 cm; Muzeum Narodowe w Lublinie ⓒ Fundacja Andrzeja Wróblewskiego

„MNW kolekcjonuje. Zakupy z lat 2017–2022″

Wystawa „MNW kolekcjonuje. Zakupy z lat 2017–2022” zaprezentuje najnowsze obiekty, jakie Muzeum Narodowe w Warszawie nabyło do swoich zbiorów. Na zakupy z ostatnich lat składają się prace uznanych artystów, takich jak Chagall, Muter, Goya, Bilińska, Weiss, Wyspiański, Waliszewska, Rosselli, Schongauer, Kulik, Gronowski, Janin i Zamoyski. Ponad 120 dzieł wykonanych w różnych technikach – obrazy, rzeźby, fotografie, a nawet rzemiosło artystyczne i meble. Jak mówi kurator wystawy, Piotr Czyż: ,,Nowe dzieła trafiają do Muzeum kilkoma drogami. Zdarza się, że prywatni kolekcjonerzy lub instytucje przekazują dzieła w darze lub oddają je w depozyt. Powracają także zabytki zrabowane podczas II wojny światowej. Obecnie kluczową rolę w kształtowaniu zbiorów odgrywają przede wszystkim zakupy”.

• 11 maja – 27 sierpnia, Muzeum Narodowe w Warszawie

„Pocałunek nie zabija. Ania Nowak i goście”

W środku wakacji, pod koniec lipca, Muzeum nad Wisłą wprowadzi widza do nieco mrocznego świata żałoby. Na wystawie „Pocałunek nie zabija. Ania Nowak i goście” oprócz dzieł sztuki, zostanie zaprezentowany także cykl performansów. Jednym z eksplorowanych tematów stanie się ,,ars Moriendi” czyli „sztuka umierania”. Termin szczególnie popularny w średniowiecznej Europie, oznaczał praktyki i porady mające na celu właściwe przygotowanie się do śmierci. Na wystawie nie zabraknie także motywu vanitas w poezji barokowej.

• od końca lipca 2023, Muzeum nad Wisłą, Warszawa

,,Kolor życia. Frida Kahlo”

Wystawa poświęcona Fridzie Kahlo, która obecnie odbywa się w Łazienkach Królewskich, jest bez wątpienia niezwykłą okazją dla miłośników sztuki i kultury. Na ekspozycji można podziwiać trzy kultowe obrazy meksykańskiej malarki, które na stałe zapisały się w historii sztuki: ,,Tam wisi moja sukienka” namalowana w 1933 roku, ,,Kokosy” z 1951 roku oraz ,,Martwa natura z arbuzami” z 1953 roku. Prace te są nie tylko wyjątkowe pod względem artystycznym, ale także pełne symboliki i głębokiej emocjonalności, które były charakterystyczne dla twórczości Kahlo. Oprócz prac na płótnie część wystawy stanowią archiwalne zdjęcia, film oraz plenerowa instalacja wprowadzająca widza w estetykę Niebieskiego Domu artystki.

• 07 lipca – 03 września 2023, Podchorążówka, Łazienki Królewskie, Warszawa
  

  Frida Kahlo, ,,Martwa natura z arbuzami” (1953), fot. Paweł Czarnecki, źródło: Łazienki Królewskie

,,Tony Cragg. Rzeźby i prace na papierze”

W Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu trwa niezwykła wystawa, na której prezentowane są prace Tony’ego Cragga, jednego z najbardziej rozpoznawalnych rzeźbiarzy brytyjskich. To wyjątkowa okazja, aby zanurzyć się w świat jego twórczości. Na ekspozycji można podziwiać 53 rzeźby, które zachwycają różnorodnością form i materiałów, oraz 125 rysunków, grafik i akwareli ukazujących różne aspekty artystycznego świata Cragga.

• 07 lipca – 03 września 2023, Podchorążówka, Łazienki Królewskie, Warszawa

„Nowosielski. W setną rocznicę urodzin”

Jerzy Nowosielski, Wschód słońca, 1965, olej, płótno; fot. MNK

Sztuka Nowosielskiego stanie się wyjątkowo widoczna na wystawach celebrujących setną rocznicę urodzin wybitnego twórcy. Jedną z nich jest ekspozycja w krakowskim Muzeum Narodowym, na którą składają się dzieła ukazujące motywy o szczególnym znaczeniu dla malarza. Nowosielski był artystą, którego twórczość wypełniała nieustanna walka między dobrem a złem. Pejzaże, które malował, często przywoływały wspomnienia z dzieciństwa, a poruszające się na granicy erotyki i śmierci akty wywoływały wiele kontrowersji. Prezentowane na wystawie prace pochodzą z kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie.

• 14 kwietnia – 15 października 2023, Muzeum Narodowe w Krakowie

„Ryszard Grzyb. W samym środku życia jest malarstwo”

Malarz, poeta i karateka – Ryszard Grzyb znany jest z dynamicznych pociągnięć pędzla i wyrazistej palety barw. W latach 80. i 90. artysta był członkiem kultowej Gruppy. Jak powiedział w wywiadzie dla portalu rynekisztuka.pl: ,,W malarstwie lubię energię, siłę i podejmowanie ryzyka. Nie można się bać. Jak będziemy się bać to nic z tego nie wyjdzie. Trzeba być na granicy luzu i totalnej koncentracji. Tak jak muzycy – zaczynają grać rzeczy wybitne, kiedy zapominają o swoim warsztacie. Tworzenie musi być tak naturalne, że się o nim nie myśli. W malarstwie jest podobnie”. Nadchodząca wystawa zatytułowana ,,W samym środku życia jest malarstwo” stanowi wyjątkową okazję do kontaktu z witalną sztuką artysty, która kryje w sobie wiele intrygujących znaczeń.

• 29 września – 19 listopada, Centrum Sztuki Współczesnej Elektrownia w Radomiu

Ryszard Grzyb na tle obrazu „Wzywam was abyście się sami zbawili. Powiedział Genet” | zdjęcie: Maria Majchrowska, rynekisztuka.pl

„Arkadia”

Czym jest legendarna Arkadia? Krainą idealnego ładu, piękna, szczęścia i nieograniczonej erotyki? Na przestrzeni wieków, utopijny mit pojawiał się w ,,Eklogach” Wergiliusza jako przestrzeń harmonii między przyrodą a człowiekiem czy w mitologii greckiej jako idylliczna kraina zamieszkiwana przez satyry, pasterzy i fauny. Arkadią w późniejszych czasach nazywano także zjawiskowe ogrody arystokracji, m.in. Ogród Romantyczny Heleny Radziwiłłowej. Wystawa w Muzeum Narodowym stanowi zestawienie dzieł powstałych od renesansu do czasów współczesnych, w których obecna jest refleksja nad środowiskiem naturalnym i poszukiwaniem przestrzeni pełnej harmonii. Prace znanych twórców, takich jak Nicolas Poussin, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Pablo Picasso, François Boucher, Claude Lorrain, Henryk Siemiradzki czy Rembrandt, zostaną zaprezentowane w towarzystwie dzieł współczesnych twórców, m.in. Jarosława Kozakiewicza i Mirosława Bałki.

• 17 listopada 2023 – 17 marca 2024, Muzeum Narodowe w Warszawie

Roelant Savery, „Arka Noego”, lata dwudzieste XVII w., fot. MNW

„Zawsze w ruchu. Bruno Barbey”

Tytuł wystawy monograficznej urodzonego w Maroko francuskiego fotografa, został zaczerpnięty z słów, które wypowiedział: ,,Rzadko stoję w miejscu. Wciąż chodzę. Zawsze w ruchu”. Barbey podróżował po całym świecie, uwieczniając niezwykłą codzienność w Bangladeszu, Chinach, Egipcie, Iranie, Japonii, Maroko, Meksyku, a także Polsce i Ukrainie lat 80. XX wieku. Zainspirowany barwnymi pracami Henriego Matisse’a, jako jeden z niewielu fotografów w latach 60. postanowił odrzucić czerń i biel, otwierając poszukiwania twórcze na magię koloru. Na wystawie w Muzeum Narodowym oprócz wielu fotografii, zostaną zaprezentowane także oryginalne odbitki z epoki, aparat, legitymacje prasowe i czasopisma.

• 1 grudnia 2023 – 3 marca 2024, Muzeum Narodowe w Warszawie

fot. Bruno Barbey / Magnum, Chiny, Shanghaj, Ogród Yuyuan, 1980, źródłó: MNW

Maria Majchrowska