Prywatne muzea przez długi czas okryte były aurą tajemniczości. Podobnie jak polski, tak i światowy rynek sztuki dąży do większej przejrzystości poprzez opracowywanie statystyk oraz badań. Jednym z ważniejszych raportów omawiających stan prywatnych muzeów sztuki na świecie jest ,,Larry’s List”, który ukazuje się od 2016 roku. Najnowsze wydanie zostało opublikowane dzisiaj, tj. 30 czerwca 2023 roku. Ile prywatnych muzeów jest obecnie na świecie, kiedy powstały i w jakich miastach jest ich największe nagromadzenie? Odpowiedzi szukamy w najnowszym raporcie ,,Larry’s List”. 

Różnica pomiędzy prywatnym, a publicznym muzeum polega przede wszystkim na finansowaniu oraz założycielach. Te pierwsze najczęściej zakładane są przez kolekcjonerów lub fundacje, za którymi również stoją osoby prywatne. Jak wynika z najnowszego raportu, aż połowa prywatnych muzeów funkcjonuje jako fundacje, gdzie tego typu praktyka cieszy się największą popularnością w Europie i Ameryce Północnej. Powodem mogą być zarówno ulgi podatkowe, jak i chęć podkreślenia niekomercyjnego charakteru instytucji. 

MAPA ŚWIATA

Na dzień dzisiejszy na świecie jest 446 prywatnych muzeów, z czego aż połowa znajduje się w Europie, za którą podąża Azja (24%) i Ameryka Północna (15%). Przodująca pozycja starego kontynentu związana jest z tradycjami kolekcjonerskimi sięgającymi już do czasów Medyceuszy, jednak Włochy z 30 prywatnymi muzeami plasują się na czwartym miejscu.

Aż dwa razy więcej (bo 60 placówek) znajduje się w będących numerem jeden Niemczech, doganianych przez Stany Zjednoczone z liczbą 59. Na pozycji trzeciej widzimy Koreę Południową z 50 instytucjami. W osobnym rankingu miast to właśnie Seoul posiadał najwięcej, bo aż 17 prywatnych muzeów, Berlin z 14 placówkami znalazł się na drugim miejscu, a Pekin z 11 na pozycji trzeciej.

CZAS POWSTANIA I ILOŚĆ PRAC

Mimo że korzenie kolekcjonowania możemy odnaleźć już w starożytności, większość prywatnych muzeów, bo aż 82% powstało na przestrzeni ostatnich dwudziestu kilku lat, z czego największe natężenie miało miejsce w dekadzie między rokiem 2010 a 2020 – pojawiło się wtedy aż 197 nowych placówek. 

Jednak ile prac w kolekcji trzeba posiadać, aby otworzyć prywatne muzeum? Jak pokazują statystyki, niemal w połowie przypadków, liczba ta wynosi 500 lub mniej obiektów. Kolekcje przekraczające 1501 prac również nie należą do rzadkości i stanowią 29%. Pozostałe 22% zbiorów oscyluje między 501 a 1500.

Z BILETEM CZY BEZ? 

Bourse de Commerce, Paryż, kolekcja François Pinault, fot. Wikipedia

Mimo wyjątków większość prywatnych muzeów (82%), podobnie jak publiczne instytucje, posiada stałe godziny otwarcia, a ponad jedna trzecia z nich nie pobiera opłaty za wstęp. Często misją kolekcjonerów jest zarówno edukacja, jak i prezentowanie sztuki, której nie można zobaczyć w muzeach publicznych. Jak powiedział Jean Jaques Aillagon, dyrektor Pinault Collection: ,,Nasza praca ma na celu poszanowanie istniejących instytucji i poszerzanie ich oferty przy jednoczesnym zajmowaniu wyjątkowej pozycji poprzez pokazywanie dzieł, których inni nie mogą lub nie chcą pokazywać.” (1). 

Muzea, podobnie jak inne instytucje podążają za duchem naszych czasów i aż 88% z nich posiada konta na Instagramie. Największą popularnością w Internecie cieszy się konto Saatchi Gallery obserwowane przez 2,1 mln osób, jednak większość bo 45% profili prywatnych muzeów posiada 5 tys. lub mniej fanów. 

Opracowanie własne na podstawie raportu ,,Private Art Museum Report, Larry’s List, 2023”.

Maria Majchrowska

Cytat: 
(1) New Parisian Architectural Highlight: The Pinault Collection, https://www.youtube.com/watch?v=3lkbLpKbv5w (dostęp: 30.06.2023)

Zdj. góra: © Fundacja Louis Vuitton, Paryż, 2022, zdj. Maria Majchrowska, rynekisztuka.pl