Nie możemy doczekać się zachwytów i emocji, jakie przyniosą nam tegoroczne, polskie wystawy. Spragnieni sztuki z niecierpliwością czekamy na pierwsze otwarcia. Miniony rok 2023 był wypełniony zaskakującymi ekspozycjami, a tematyka wystaw była niezwykle interesująca. Jakich wystaw warto wyczekiwać w pierwszej połowie 2024 roku?

NOWA EKSPRESJA

Wystawa „Nowa Ekspresja”, źródło: materiały prasowe

Na wystawie zostanie zaprezentowana twórczość polskich artystów i artystek związanych z ruchem Nowej Ekspresji. Ta tendencja, mająca swój rozkwit w latach 80. XX wieku, jest jednym z najciekawszych obszarów polskiej sztuki współczesnej. Na ekspozycji pojawią się dzieła kluczowe dla tego kierunku, a także prace nieznane, prezentowane po raz pierwszy od 40 lat. Polska Nowa Ekspresja funkcjonowała jako równorzędna część Transawangardy, lecz nie uczestniczyła czynnie w obiegu międzynarodowym ze względu na izolację kraju w czasie stanu wojennego. W kraju na szerszą skalę artyści zaprezentowali swoje dzieła dopiero w połowie lat 80. XX wieku. Wystawa w CSW będzie składała się z trzech części — panoramy Nowej Ekspresji i ekspozycja dzieł kilkudziesięciu artystów i artystek związanych z ruchem, w salach drugiego piętra będą prezentowane dwie obszerne wystawy indywidualne Ryszard Grzyba i Zdzisława Nitki, które stanowią integralną część wystawy.

• 16 lutego – 5 maja 2024, Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu

SURREALIZM. INNE MITY

Wystawa w Muzeum Narodowym w Warszawie pochyla się nad szeroko rozumianym zagadnieniem rodzimego surrealizmu ostatnich stu lat. Przekrojowa ekspozycja ma prezentować zjawisko surrealizmu jako globalnego, niejednorodnego i inkluzywnego. Wystawę będą otwierać dzieła z dwudziestolecia międzywojennego, a zamkną ją prace, które związane są z międzynarodowym ruchem Phases (lata 50. XX w.). Poza obrazami na wystawie będzie można zapoznać się z dekalkomanią, obejrzeć surrealistyczne przedmioty, a także fotografie. Na ekspozycji zostaną pokazane obiekty z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie oraz wypożyczone z polskich i zagranicznych muzeów.

• 10 maja – 11 sierpnia 2024, Muzeum Narodowe w Warszawie

WŁADYSŁAW HASIOR – DANIEL RYCHARSKI „MOGĘ WAM OPOWIEDZIEĆ O SOBIE O WAS”

Na wystawie w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie Daniel Rycharski wchodzi w dialog z twórczością Władysława Hasiora. „Łukasz Gorczyca określa artystyczną działalność Hasiora jako twórczość dotyczącą polskiej transformacji powojennej. Tego, w jaki sposób następuje zderzenie modernizacji socjalistycznej z bardzo tradycyjną, katolicką czy pofeudalną strukturą. Podobne głosy pojawiają się w dyskusji na temat Rycharskiego, tyle że jego rzeczywistość to nie Polska PRL-u, a ta potransformacyjna – z rozrastającymi się miastami, ale spychaną na margines wsią.” – czytamy w tekście kuratorskim Julity Dembowskiej. Obaj artyści czerpią z własnych doświadczeń, pochodzenia i swoistego dramatu ludzkiej egzystencji.

• 27 stycznia – 19 maja 2024, Państwowa Galeria Sztuki w Sopocie

WANDA GOŁKOWSKA 

Czerwcowa wystawa monograficzna Wandy Gołkowskiej w MWW będzie zwieńczeniem trzyletniego projektu badawczo-wystawienniczego. W ramach projektu udało się dotrzeć do nieznanych dotąd archiwaliów oraz prac z okresów twórczości artystki, które do tej pory pozostały niezbadane i nieopracowane. Wanda Gołkowska to jedna z najciekawszych polskich artystek awangardowych. Zajmowała się malarstwem i rysunkiem, tworzyła formy przestrzenne, była także, bezsprzecznie, wybitną teoretyczką sztuki. Artystka posługiwała się przede wszystkim językiem geometrii, jednak nie stroniła od formalnych i konceptualnych poszukiwań. Jej wkład w rozwój polskiej sztuki konceptualnej i sztuki pojęciowej jest nieoceniony. Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

• czerwiec – październik, Muzeum Współczesne Wrocław

BOŻENNA BISKUPSKA. ARTYSTKA I BUDOWLA MOŻLIWA

Już w marcu zostanie otwarta retrospektywna wystawa Bożenny Biskupskiej. Artystka tworzy w różnorodnych mediach — od malarstwa, rysunki i rzeźby, przez instalację, kończąc na wideo i performansie. Jej prace są wystawiane w całej Polsce i poza jej granicami. W 2004 roku z Zygmuntem Rytką założyła Fundację Sztuki Współczesnej In Situ, a w 2007 roku Międzynarodowe Laboratorium Kultury w Sokołowsku. Wystawa w Pawilonie Czterech Kopuł ma być swego rodzaju próbą przeniesienia do muzeum idei działalności związanej Sokołowskiem, aby podkreślić znaczenie Sokołowska, zaproszono do wystawy młodych artystów i artystki, których realizacje, związane z Sokołowskiem, zostaną zestawione z dziełami Bożenny Biskupskiej. Podczas ekspozycji będzie można podziwiać obrazy i rysunki, rzeźby (w tym wielopostaciowe grupy figuralne), wieloelementowe instalacje, filmy wideo, performance, a także realizacje interdyscyplinarne.

Bożenna Biskupska w pracowni. Wystawa „Bożenna Biskupska. Artystka i Budowla Możliwa”, źródło: materiały prasowe MNWr

• 10 marca – 9 czerwca 2024,  Pawilon Czterech Kopuł Muzeum Sztuki Współczesnej

ZUZA GOLIŃSKA I IZA TARASEWICZ „ONE/THEM”

Wystawa Zuzy Golińskiej i Izy Tarasewicz w Galerii El w Elblągu może mieć charakter profetyczny. Artystki zaprezentują swoje prace, które opowiadają o różnorodnych, często odmiennych, scenariuszach, jakie mogą wydarzyć się w naszej nieodległej przyszłości. Wystawa przyjrzy się problematyce walki żywiołów i zmian klimatycznych, które prowadzą ludzkość do nieuniknionej katastrofy, a równocześnie zwróci uwagę na ludzką sprawczość.

• 8 lutego – 7 kwietnia 2024,  Centrum Sztuki Galeria El w Elblągu

Słońca / Suns, 2019, Piktogram, Warszawa, fot. Marcel Kaczmarek, źródło: dzięki uprzejmości artystki i galerii Piktogram

TYGRYS W OGRODZIE. SZTUKA MARII PRYMACZENKO

Marija Prymaczenko, Wszedł tygrys do sadu i zachwyca się, że jabłonie obrodziły, jabłek zatrzęsienie, 1994, źródło: materiały prasowe MSN

Wystawa dzieł Marii Prymaczenko to ostatnia ekspozycja w obecnej lokalizacji MSN, przed przeniesieniem się do nowego budynku. Maria Prymaczenko jest jedną z najważniejszych artystek ukraińskich. Była ludową malarką i hafciarką oraz twórczynią ponad tysiąca dzieł; zajmowała się także rysunkiem i malarstwem na ceramice. Jej wyjątkowa ikonosfera, wykorzystywane przez artystkę motywy i elementy ludowe zachwycają swoją szczerością i pięknem.  Na wystawie zostanie zaprezentowanych 89 dzieł artystki z późnego okresu jej twórczości, czyli lat 1982-1994, które dotrą do Warszawy specjalnym transportem z Muzeum Narodowego we Lwowie im. Andrzeja Szeptyckiego.

• 22 marca – 30 czerwca 2024, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

ZŁOTE RUNO. SZTUKA GRUZJI

W Muzeum Narodowym w Krakowie odbędzie się pierwsza w Polsce, a być może w całej Europie, tak obszerna wystawa sztuki gruzińskiej. Na wystawie zobaczymy najstarsze ślady ludzkiej aktywności, starożytne wyroby ze złota, średniowieczne kodeksy iluminowane, nowożytne stroje, ale także pejzaże rejestrujące zmiany oblicza Tbilisi, a także dwudziestowieczną sztukę awangardową. Celem wystawy jest przybliżenie kultury i sztuki Gruzji, ale wystawa podejmuje szereg kwestii takich jak np. specyfika języka i alfabetu gruzińskiego, literatury, muzyki czy kultury średniowiecznej. Eksponowane będą także dzieła artystów polskich, którzy byli związani z Gruzją, takich jak Henryk Filipowicz, Zygmunt Waliszewski czy Henryk Hryniewski. Osobno zaprezentowana zostanie twórczość najsłynniejszego gruzińskiego artysty Niko Pirosmaniego.

• 22 marca – 25 sierpnia 2024, Muzeum Narodowe w Krakowie

Natalia Gaj

fot.góra: Marija Prymaczenko, Kawka lata, swego męża szuka, lecz go nigdzie nie ma. Jego ciało rozleciało się po całej Ukrainie. – Będą rosły kwiatki, będą je rwały dziatki, będą nieść na mogiły. A moja mogiła w niebo się wzbiła, 1991, źrodło: materiały prasowe MSN