Laureaci nagrody „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego 2023

Wczoraj, 23 maja 2024 roku, odbyło się uroczyste rozdanie nagród „Kolekcjonerstwo – nauka i upowszechnianie” im. Feliksa Jasieńskiego za rok 2023. 9. edycja miała miejsce w Domu Spotkań z Historią w Warszawie. Nagrody przyznano w trzech kategoriach. W kategorii „Dziennikarz” nagrodę otrzymała Anna Niemczycka-Gottfried, redaktor naczelna i założycielka portalu rynekisztuka.pl. 

Nagroda została ustanowiona jeszcze w 2016 roku z inicjatywy Domu Spotkań z Historią w Warszawie, Archiwum Polskiej Akademii Nauk oraz grona kolekcjonerów. Nagroda powstała z potrzeby docenienia osiągnięć dziennikarzy, pracowników nauki i instytucji kultury w promocji kolekcjonerstwa, jako ważnego elementu ochrony i upowszechniania dziedzictwa narodowego. Nagroda to także forma upamiętnienia i uczczenia kolekcjonera, darczyńcy i człowieka sztuki — Feliksa Jasieńskiego, który w 1920 roku podarował swoje pokaźne zbiory Muzeum Narodowemu w Krakowie. 

„Nagroda jest formą uczczenia pamięci Feliksa Jasieńskiego, kolekcjonera i działacza artystycznego, największego darczyńcy Muzeum Narodowego w Krakowie, którego zbiory, ofiarowane sto lat temu miastu Kraków, stanowią dzisiaj ozdobę kolekcji Muzeum. 11 marca 1920 roku Feliks Jasieński (1861-1929) przekazał „Gminie stołecznego, Królewskiego miasta Krakowa” swoją, gromadzoną przez ponad trzydzieści lat, kolekcję. Darowizna, na którą złożyło się ponad 15 tysięcy obiektów, nie licząc bogatego księgozbioru, stanowiła dla krakowskiego Muzeum Narodowego niezwykle cenny nabytek w zakresie malarstwa, rysunku i rzeźby polskiej końca XIX i początku XX wieku, z dziełami artystów takich jak Malczewski, Wyspiański, Podkowiński czy Dunikowski, pozostającymi do dziś podstawą prezentacji polskiego „modernizmu” w głównych galeriach muzealnych. W zbiorze grafiki i plakatu, obok dzieł mistrzów gatunku, z niemal kompletnym oeuvre Piranesiego, Goi, Klingera i Redona, znalazły się plansze sygnowane przez „odnowicieli” polskiej grafiki artystycznej, z Pankiewiczem i Wyczółkowskim na czele, tworząc trzon jednego z największych gabinetów rycin w Polsce. Zbiory wschodnie, zespół orientalnych tkanin (bliskowschodnie kobierce i pasy polskie), a przede wszystkim sztuka japońska, z drzeworytami Hokusaia i Hiroshige, uplasowały krakowskie muzeum pośród największych tego typu publicznych kolekcji Europy”

– tłumaczy dr Agnieszka Kluczewska-Wójcik, wiceprezes Polskiego Instytutu Studiów nad Sztuką Świata, sekretarz Kapituły.

Tegoroczne wydarzenie rozpoczęło się od prezentacji samej nagrody, jej znaczenia i historii. Wspomniano także laureatów i laureatki poprzednich edycji. Następnie, w imieniu Kapituły i w obecności jej członków zwycięzców ogłosił prof. zw. dr hab. Wojciech Kowalski.

W kategorii „Pracownik nauki” nagrodę przyznano prof. dr hab. Pawłowi Banasiowi za publikację „Szkło Huty »Niemen«” opartą o kolekcje: Juliusza Bołbota, Grzegorza Budzyńskiego, Ireneusza Matery i Michała Naglika, wydaną przez  Muzeum Mazowieckie w Płocku w 2023 roku. Kapituła przyznała również wyróżnienie Grażynie Połuszejko i Ryszardowi Formeli za książkę „Polskie globusy Ziemi z lat 1856-1964 kolekcja Ryszarda Formeli” z 2023 roku. Nagroda ta przyznawana jest za publikacje dotyczące kolekcjonerstwa, w tym naukowe opracowanie zbiorów kolekcjonerskich. 

Nagroda w kategorii „Instytucja” dla Muzeum Narodowego w Lublinie za wystawę „Oblicza plakatu. Kolekcja Ireny Hochman i Tadeusza Mysłowskiego” | fot. rynekisztuka.pl

Druga kategoria to „Instytucja”, w tym obszarze instytucje kultury zdobywają nagrody za upowszechnianie dorobku kolekcjonerskiego, w tym publikacje i wystawy. W tym roku nagroda powędrowała do Muzeum Narodowego w Lublinie, w którym miała miejsce wystawa „Oblicza plakatu. Kolekcja Ireny Hochman i Tadeusza Mysłowskiego”, wystawa trwała od 7 lipca 2023 roku do 31 stycznia 2024 roku. Kuratorkami ekspozycji były Anna Hałata i Klara Sadkowska.

Nagroda w kategorii „Instytucja” dla Muzeum Porcelany w Wałbrzychu za wystawę „Bije zegar godziny – wystawa zegarów Gustawa Beckera”

Kapituła postanowiła wręczyć jeszcze jedną nagrodę w tej kategorii, laureatem było Muzeum Porcelany w Wałbrzychu. Instytucja otrzymała nagrodę za wystawę „Bije zegar godziny – wystawa zegarów Gustawa Beckera” na podstawie zbiorów Bogdana Chachelskiego i Marka Mikołajczaka. Wystawa miała miejsce między 23 kwietnia 2023 roku a 28 stycznia 2024 roku, a jej kuratorką była Jadwiga Kornecka-Cebula.

Nagroda w kategorii „Dziennikarz” związana jest z publikacjami prasowymi, radiowymi, telewizyjnymi i internetowymi popularyzującymi ideę kolekcjonerstwa, prezentującymi wkład kolekcjonerów w ochronę dziedzictwa narodowego. Tę nagrodę otrzymała redaktor naczelna i założycielka naszego portalu – Anna Niemczycka-Gottfried. To wyjątkowe wyróżnienie podsumowuje niespełna 13 lat aktywnej działalności twórczyni portalu. 

Po rozdaniu nagród dr hab. Katarzyna Zalasińska, dyrektor Narodowego Instytutu Dziedzictwa złożyła gratulacje laureatom oraz laureatkom i podkreśliła wagę samej nagrody. Ogłoszono także szczegóły dotyczące 10. edycji, której podsumowanie odbędzie się w maju 2025 roku w Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie. Kolejna, jubileuszowa edycja przypadnie dokładnie w 105 rocznice przekazania daru przez Feliksa Jasieńskiego krakowskiemu muzeum. 

N.G