„U źródła prawdy” Jacka Malczewskiego na aukcji

Już w ten czwartek (13 czerwca) odbędzie się aukcja wyjątkowego obrazu „U źródła prawdy” pędzla Jacka Malczewskiego. Dzieło weźmie udział w aukcji „Sztuka Dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie” w domu aukcyjnym DESA Unicum. To zdecydowanie najdroższy obiekt wśród biorących udział w aukcji. Czy możemy spodziewać się rekordu?

Jacek Malczewski, U źródła prawdy, 1909 | źródło: DESA Unicum

Obraz wiodący nadchodzącej licytacji jest jednym z czterech dzieł Jacka Malczewskiego, które biorą w niej udział. Oprócz obrazu olejnego „U źródła prawdy” z 1909 roku będzie można zdobyć inne obrazy autorstwa Malczewskiego – „Krajobraz z jeźdźcem na koniu”, „Portret Antoniego Goetz-Okocimskiego” i „Dziewczyna w czerwonych koralach na ganku w Lusławicach”. Spośród czterech kompozycji mistrza, dzieło przewodnie wyróżnia się nie tylko warstwą symboliczną i intrygującą historią, ale jest także najciekawsze pod względem formalnym.

Jacek Malczewski w swojej sztuce niejednokrotnie wykorzystywał motywy źródła i studni, który obecny jest w dziele „U źródła prawdy”. Omawiany obraz powstał w momencie, kiedy artysta zaczyna rozwijać swój nowy cykl „Zatrutej studni”. Twórca jednak nigdy nie wyjaśnił znaczenia i symbolicznych konotacji tego motywu. Jak czytamy w katalogu aukcyjnym „Lucjan Rydel […] postrzegał studnię jako symbol polityczny i odnosił ją do fatum ciążącego nad Polską. Pokolenie to, od lat pijące wodę zatrutą przez, jak nazwał ją Rydel, Złą Upiorzycę, czy też Chimerę, popadło w letarg i pozostało bezczynne”. Poeta odczytywał źródło jako symbol patriotyczny, którymi zresztą inkrustowane jest malarstwo Malczewskiego. Jedynym jednak pewnym symbolicznie elementem, jest mężczyzna prowadzący Pegaza, którego możemy dostrzec w lewym górnym narożu kompozycji. „Szary płaszcz mężczyzny przypomina wojskowy szynel, wielokrotnie wykorzystywany przez Malczewskiego jako symbol niewoli Polaków” – wyjaśniają autorzy katalogu.

Dom aukcyjny oszacował wartość dzieła na 7 mln złotych. Jaką kwotę osiągnie na licytacji? Rekordowym obrazem wciąż jest „Rzeczywistość” z 1908 roku, sprzedany 8 grudnia 2022 roku za kwotę 20,4 mln złotych. Aby płótno „U źródeł prawdy” osiągnęło rekord aukcyjny za obraz Jacka Malczewskiego, dzieło musiałoby zostać sprzedane za trzykrotność najwyższej estymacji.

N.G