16 czerwca zakończyła się kolejna edycja Targów Art Basel w Bazylei. To niewątpliwie jedno z najważniejszych wydarzeń kulturalnych. Przez pięć dni kolekcjonerzy, artyści, galerzyści i miłośnicy sztuki mogli uczestniczyć w wielu ciekawych wystawach czy eventach.

Jak Art Basel łączy tradycję z nowoczesnością?

Targi Art Basel po raz pierwszy odbyły się w 1970 roku w Bazylei (Szwajcaria). Inicjatorami wydarzenia byli galerzyści – Ernst Beyeler, Trudel Bruckner i Balz Hilt. Od tego czasu inicjatywa ma miejsce co roku i nieustannie zwiększa swój zasięg oraz rozpoznawalność. Obecnie targi odbywają się nie tylko w Bazylei, ale także w Paryżu, Miami Beach oraz Hong Kongu.

W ramach Art Basel 2024 na Messeplatz zaprezentowano dzieło Agnes Denes „Honoring Wheatfield – A Confrontation”, nawiązujące do kultowego land-artu artystki sprzed blisko 40 lat. Pracę będzie można oglądać przez całe lato, aż do zbiorów. „Wheatfield – A Confrontation” artystka po raz pierwszy przedstawiła szerszemu gronu w 1982 roku, przekształcając puste wysypisko śmieci obok World Trade Center w dwuakrowe, uprawne pole pszenicy. Dzieło zostało zamówione przez Public Art Fund. Zboże posiano 1 maja, a Denes, dwóch asystentów i zmieniający się wolontariusze utrzymywali teren przez cztery miesiące, aż do 16 sierpnia.

W trakcie Art Basel 2024 w Bazylei zaprezentowało się aż 285 galerii z 40 krajów, z czego 22 wystawców brało udział w tych targach po raz pierwszy. W wydarzeniu uczestniczyli także ważni prywatni kolekcjonerzy z całej Europy, obu Ameryk, Azji, Bliskiego Wschodu i Afryki, jak również kuratorzy i przedstawiciele ponad 250 muzeów i instytucji. Przez cały czas trwania targów galerie odnotowały znaczną sprzedaż dzieł artystów we wszystkich segmentach, niezależnie od regionu pochodzenia czy dziedziny.

Polscy artyści na Art Basel 2024

Nie zabrakło także polskiego akcentu. W targach w Bazylei uczestniczyli: Fundacja Galerii Foksal, Galeria Dawid Radziszewski oraz Galeria Stereo. To duża szansa na zwrócenie uwagi ważnych graczy międzynarodowego rynku sztuki na polskie nazwiska, a te pojawiły się z ramienia rodzimych galerii, lecz nie tylko. Fundacja Galerii Foksal pokazała dzieła m.in. Wilhelma Sasnala, Małgorzaty Mirgi-Tas, Erny Rosenstein, Piotra Uklańskiego czy Pauliny Ołowskiej. Wśród nazwisk reprezentowanych przez Galerię Dawida Radziszewskiego pojawiły się: Tatjana Danneberg, Krzysztof Grzybacz, Louisa Gagliardi, Joanna Piotrowska, Agnieszka Polska czy Serban Savu. Dzieła polskich artystów i artystek znalazły się także w zbiorach zagranicznych galerii, m.in. w Galerii Hauser&Wirth można było podziwiać dzieła Aliny Szapocznikow, a w The Approach Gallery Marii Pinińskiej-Bereś.

Duży sukces i nowe nadzieje na światowym rynku sztuki

Według raportu UBS Global Art Market Report 2024 światowy rynek dzieł sztuki skurczył się w zeszłym roku o 4%, czyli do 65 miliardów dolarów, a wartość sprzedaży w ostatnim sezonie aukcyjnym w Nowym Jorku spadła o ponad 20%. W tym kontekście organizatorzy targów w Bazylei stwierdzili, że dzięki dobrej sprzedaży podczas wydarzenia, pojawiło się uczucie ulgi i nadziei na poprawę sytuacji na światowym rynku sztuki.

Dyrektorka wydarzenia, Maike Cruse powiedziała: „Art Basel w Bazylei po raz kolejny potwierdziło swoją pozycję na światowym rynku dzieł sztuki. Jakość prac prezentowanych na tegorocznej wystawie była po prostu niezwykła, co spotkało się z wyjątkową frekwencją kolekcjonerów z całego świata i w rezultacie przełożyło się na doskonałą sprzedaż. Tydzień upłynął pod znakiem ożywionej aktywności zarówno w naszych halach, jak i w całej Bazylei, a rozszerzony program wydarzeń towarzyszących cieszył się niesamowitą frekwencją. Bazylea, jako historyczna i symboliczna siedziba Art Basel, pokazała swoją kluczową rolę jako centrum kulturalnego. Jestem podekscytowana możliwością przeprowadzenia tego niezwykle ważnego wydarzenia przez kolejny rozdział”.

Co sprzedano podczas Art Basel 2024?

Prezentowana w sektorze Unlimited „Errantry” Torkwase Dysona (2024) to gigantyczna, czarna, abstrakcyjna rzeźba geometryczna, zapraszająca widzów do spaceru po niej. Zajmujący się malarstwem, rysunkiem i rzeźbą Dyson stał się ostatnio znany dzięki monumentalnym dziełom, które wykorzystują formy geometryczne i nawiązują do historii zniewolenia i wywłaszczenia. Zarówno „Errantry”, jak równie pokaźna rzeźba „Liquid Shadows, Solid Dreams (A Monastic Playground)” (2024), wystawiana na tegorocznym Biennale w Whitney, poruszają temat sposobów wykorzystania, wyobrażenia i negocjowania przestrzeni, zwłaszcza przez osoby ciemnoskóre. Pace Gallery sprzedało „Errantry” brazylijskiemu Instituto Inhotim za 380 000 dolarów.

Art Basel Unlimited 2024 | dzięki uprzejmości Art Basel

Kolejnym niezwykłym dziełem sprzedawanym przez Pace’a jest „Yam Story” Emily Kam Kngwarray (1995). Kngwarray, aborygeńska artystka, znana była z przekładania rytuałów, ceremonii i duchowego zaangażowania w swoje dziedzictwo kulturowe na batikowe tkaniny i obrazy. Prezentacja jej prac w Bazylei nastąpiła po dużej retrospektywie w National Gallery of Australia na początku tego roku i stanowi zapowiedź pierwszej, szeroko zakrojonej ekspozycji jej dzieł w Europie w Tate Modern w 2025 roku. „Yam Story”, obraz na lnie, został zakupiony przez George Economou Collection w Atenach za 250 000 dolarów.

Art Basel w Bazylei 2024, Salvo, Mazzoleni, dzięki uprzejmości Art Basel

Włoski artysta Salvo był wybitną postacią turyńskiej sceny artystycznej, znanym ze swoich skojarzeń zarówno z nurtem Arte Povera, jak i amerykańskim konceptualizmem. W Bazylei prace z różnych okresów jego twórczości prezentowane były przez Sprüth Magers, Mazzoleni Art i Gladstone Gallery. Godną uwagi sprzedażą jest „Alba 2000” (2002), obraz olejny na płótnie przedstawiający nocną zimową scenę uliczną – padający śnieg pokrywa ziemię i drzewa, oświetlony ciepłym światłem samotnej latarni, podczas gdy w tle fabryka emituje gęstą chmurę dymu. Sprüth Magers sprzedał obraz za 155 000 euro prywatnemu kolekcjonerowi w Unii Europejskiej.

Rekordy sprzedaży

To jednak nie najdrożej sprzedane dzieła w tegorocznej edycji. Warto zauważyć, że na targach sprzedano najdroższe dzieła, co wskazuje, że górne warstwy rynku pozostają nienaruszone. Rekordową pracę sprzedała galeria David Zwirner. Dyptyk “Sunflowers” pędzla z lat 1990-91 pędzla Joan Mitchell został zakupiony za 20 milionów dolarów. Cena nie dziwi biorąc pod uwagę rosnące zainteresowanie twórczością artystki. Drugą i trzecią najdroższą pracę sprzedała również jedna z przodujących galerii, czyli Hauser & Wirth. Galeria sprzedała dzieło Arshile Gorky’iego “Untitled (Gray Drawing (Pastoral)” z lat 1946–47 za 16 mln dolarów oraz obraz “Sky with Moon” autorstwa Georgii O’Keeffe’s do dużej prywatnej kolekcji za kwotę 13,5 mln dolarów.

Z kolei na wyprzedaży w Gladstone Gallery obraz Jannisa Kounellisa „Bez tytułu (drewniana róża)” (1966) – dzieło zachwycające w swojej prostocie, przedstawiające pojedynczą różę, przedstawioną w drewnianym piórku na białym płótnie – zostało sprzedane za 2,5 miliona dolarów.

Nie tylko malarstwo. Fotografia na targach w Bazylei

Znaczący postęp poczyniły zwłaszcza galerie prezentujące fotografię i młodszych artystów. Vadehra Art Gallery w New Delhi pokazała zdjęcia urodzonego w Indiach, wychowanego w Kanadzie i mieszkającego w Londynie fotografa Sunila Gupty, który spędził ponad cztery dekady, tworząc zbiory prac o charakterze społecznym i politycznym. Prezentowany cykl „Exiles” (1986) obejmuje wymowne, niekiedy szokujące fotografie. Vadehra sprzedał zabytkowe odbitki fotografii typu C po 20 000 dolarów za sztukę do prywatnych kolekcji w Londynie.

Art Basel w Bazylei 2024, Vadehra Art Gallery, Sunil Gupta | dzięki uprzejmości Art Basel

Jak widać, mimo wielu obaw ze strony organizatorów, jak i nie najlepszych rokowań dotyczących światowego rynku sztuki, targi Art Basel odniosły sukces i po raz kolejny wyraźnie zaznaczyły swoją wysoką pozycję oraz prestiż. Jest to wydarzenie zrzeszające najważniejsze galerie i instytucje, kolekcjonerów i twórców, dlatego też cieszy się niesłabnącą popularnością. Już wkrótce, bo w drugiej połowie października, odbędzie się kolejna edycja wydarzenia, tym razem w Paryżu.

Sara Janda

zdjęcie góra: Art Basel 2024, Chiharu Shiota, Templon | dzięki uprzejmości Art Basel