Motyw morza w sztuce współczesnej. Wystawa „Mistrz i morze” 2024

Motyw morza od wieków ma swoje zasłużone miejsce w sztukach plastycznych. Bezkresne, niebezpieczne, ale i dające nowe możliwości morza i oceany inspirowały nie tylko wielkich podróżników, ale i artystów. Choć motyw ten obecny był w sztuce starożytnej i średniowiecznej, sam rodzaj sztuki  zwany mariną lub malarstwem marynistycznym, rozwinął się w XVII i XVIII wieku w krajach związanych z morzem i żeglarstwem. Dominowały wtedy przedstawienia batalistyczne (morskie bitwy), a także pejzaże. W XIX wieku można zaobserwować w malarstwie innowacyjne podejście do tego zagadnienia. Bezprecedensowym przykładem jest sztuka Williama Turnera — angielskiego malarza i akwarelisty. W jego morskich pejzażach ruch, powietrze i światło przenikają się, tworząc niezwykłą wizję morza. Morze i inne wodne przestrzenie były też niezwykle istotnymi motywami w malarstwie impresjonistycznym i postimpresjonistycznym. Ruchome tafle, na których słońce świetliście migocze, były idealnymi modelami dla artystów, którzy w swej twórczości budowali kompozycję na zasadach dywizjonizmu czy puentylizmu. Nie można zapomnieć także serii drzeworytów „36 widoków na górę Fudżi” autorstwa Hokusaia. Jedno z przedstawień z serii,  „Wielka fala w Kanagawie”, jest jednym z najbardziej reprezentatywnych morskich widoków w historii sztuki. A jak z tego motywu czerpią artyści współcześni?

MATERIAŁ PARTNERSKI

Wystawa „Mistrz i Morze”, którą Jolanta Szczepańska Andrzejewska organizuje w szczecińskiej Galerii Sztuki Współczesnej Art Galle od wielu lat, jest próbą odpowiedzi na to pytanie. To już 12. edycja cyklu, który został zainaugurowany pierwszą wystawą w 2013 roku. Od tego czasu ekspozycje z roku na rok ewoluują, zmieniają się, a zaproszeni do projektu artyści i artystki zaskakują nowymi interpretacjami przewodniego tematu. Autorski cykl wystaw jest dla Jolanty Szczepańskiej Andrzejewskiej za każdym razem inspirującym i twórczym wyzwaniem. Ekspozycję buduje w zgodzie ze sobą, swoją wrażliwością i gustem, intuicyjnie podąża za tym, co dla niej wartościowe, ale zwraca także uwagę na to, co podoba się gościom i odbiorcom. Każdego roku wystawa ukazuje się w nieco innej odsłonie — to żywy organizm, w którym funkcjonują za każdym razem inni artyści, a tym samym inne spojrzenia na ten sam temat. Podczas każdej odsłony wystawy „Mistrz i Morze” organizatorka stara się wybierać twórców, którzy tytułowe zagadnienie interpretują w sposób niebanalny i nieoczywisty, a w ostatnich latach prezentuje dzieła, które jeszcze silniej odbiegają od dosłownych przedstawień.

W sztuce współczesnej morze wciąż stanowi punkt wyjścia dla tradycyjnego pejzażu, ale zwykle jest ono podłożem dla bardziej abstrakcyjnych, lirycznych rozwiązań. Morska tematyka cechuje się uniwersalnością, nie tylko pod względem interpretacji, ale i elementów formalnych. Morski pejzaż może źródłem dla ekspresyjnego malarstwa abstrakcyjnego czy z drugiej strony, pełnego symboliki magicznego realizmu. Całe spektrum artystycznych rozwiązań zaprezentowano podczas tegorocznej edycji. 

Na wystawie zobaczymy dzieła pełne symboliki i metaforyki. Morze to symbol nieskończoności i transcendencji, co może być przyczynkiem do rozważań o człowieku, świecie i życiu. Poprzez sztukę odbiorca może zanurzyć się w duchowej podróży pełnej kontemplacji i rozmyślaniach. W dzisiejszych czasach tytułowa tematyka wystawy, oprócz kwestii symbolicznych i czysto estetycznych, może ewokować również zagadnienia związane ze środowiskiem i ekologią, które coraz silniej zaznaczają się we współczesnych, artystycznych zjawiskach. W Szczecinie motyw przewodni ekspozycji może mieć duże znaczenie tożsamościowe i kulturowe, bowiem miasto, choć nie jest położone bezpośrednio nad otwartym morzem, ma silną tradycję z nim związaną. 

Tegoroczna odsłona kontynuuje tradycję i pozwala artystom i artystkom z całej Polski zmierzyć się z tym, zdawałoby się, klasycznym już dziś zagadnieniem. Artyści, których zaproszono do wzięcia udziału w wydarzeniu, sięgają po różnorodne media, metody i techniki, takie jak malarstwo, rzeźba, grafika, a nawet wideo i kolaż, aby za pomocą osobistego języka artystycznego oddać to, co czują, myśląc o morzu i jego bezkresnych wodach. Ambicją organizatorki jest nie tylko prezentacja wyjątkowej sztuki, ale przede wszystkim stworzenie przestrzeni dialogu między sztuką a odbiorcą. Mamy nadzieję, że wystawa będzie impulsem do refleksji oraz pobudzi wyobraźnię i skłoni do rozmyślań. 

Wystawa „Mistrz i morze”

Szczecin, Brama Portowa 1, Patio Posejdon

28.09 – 30.10. 2024

fot. góra: Bogdan Bartkowski, Ostatni dzień lata, nr 2, akryl na płótnie, kredka, 67×97 cm