Surrealizm, mający swoje początki w latach 20. XX wieku do dziś rezonuje i wpływa na współczesnych artystów. Dzisiejsi twórcy czerpią jednak z tego nurtu na własnych zasadach — wprowadzają zmiany formalne, interesują się inną tematyką czy  syntetyzują pewne klasyczne dla tego ruchu elementy. Wyrazista symbolika, odwołania do podświadomości, świat snu, fantazji czy magii – to kwestie, które nie tracą na aktualności nawet po ponad wieku od powstania surrealizmu. Wśród współczesnych artystów, którzy konstruują to osobliwe dziedzictwo, wyróżnia się Andrzej Tomaszewski – artysta, rysownik i malarz, który za pomocą unikalnego języka wizualnego tworzy dzieła balansujące na granicy snu i jawy. 

MATERIAŁ PARTNERSKI

Andrzej Tomaszewski jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich, współczesnych artystów związanych z nurtem surrealizmu i realizmu magicznego. Jego ponad trzydziestoletnia działalność zaowocowała silną pozycją nie tylko na polskim rynku sztuki, ale także zagranicznym.  Jego charakterystyczny styl stawia go w jednym rzędzie z takimi twórcami, jak Zdzisław Beksiński, Rafał Olbiński czy Jacek Yerka.

Surrealistyczna podróż w głąb podświadomości

Twórczość Tomaszewskiego można określić jako połączenie surrealizmu i realizmu magicznego, lecz jego styl wypowiedzi artystycznej jest szalenie indywidualny. Artysta posługuje się charakterystyczną paletą barwną oraz technikami, które odróżniają jego twórczość na tle innych artystów spod znaku realizmu magicznego. Jest także konsekwentny pod względem tematyki swoich dzieł — często ukazuje zdeformowane postaci, fragmentaryczne sylwetki i hybrydowe formy, które zdają się istnieć w nieokreślonej, bezczasowej przestrzeni między rzeczywistością a snem. Dzieła te zachwycają zarówno biegłością techniczną, jak i symboliką, która skłania widza do refleksji nad naturą ludzkiej egzystencji, a także nad zjawiskiem istnienia między świadomością a podświadomością.

Andrzej Tomaszewski, Bez tytułu, akryl na płycie, 2023 | dzięki uprzejmości artysty

Kolorystyka realizacji Andrzeja Tomaszewskiego jest nasycona (choć w przypadku rysunków malowanych piórkiem i tuszem spodziewać należy się przede wszystkim brązu i czerni, a obrazy emanują bezsprzeczną energią. Artysta chętnie sięga po barwy inspirowane naturą – od jesiennych czerwieni i oranży po głębokie zielenie i błękity. Fascynacja światem przyrody widoczna jest również w motywach roślinnych, które można dostrzec w wielu kompozycjach. 

Andrzej Tomaszewski | dzięki uprzejmości artysty

Malarstwo pełne znaczeń

Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów twórczości Tomaszewskiego jest głębia emocjonalna jego obrazów. Artysta nie boi się poruszać trudnych tematów i sytuacji granicznych – w jego dziełach odnajdujemy zarówno ekstazę, jak i cierpienie czy wewnętrzne rozdarcie, które ukazywane jest często w bezpośredni sposób. Wiele postaci zdaje się zmagać z własnym losem, często ukazywane są w stanie przemiany – rozciągające się, rozpływające w powietrzu, pokryte płatkami kwiatów czy skrzydłami owadów. 

Symbolika w obrazach Tomaszewskiego jest bogata i wieloznaczna. Usta, które pojawiają się w wielu jego pracach, mogą nawiązywać zarówno do erotyzmu, jak i do potęgi słowa. Postaci ukazane w hełmach przypominają o nieustannej walce, jaką człowiek toczy zarówno na polu realnym, jak i wewnętrznym, psychicznym i emocjonalnym. Obrazy Tomaszewskiego to nie tylko wizualne doznania, ale i intelektualne wyzwanie – w każdym detalu dostrzeżemy ukryte znaczenia. 

Surrealizm a sztuka współczesna

Surrealizm narodził się niemal sto lat temu, ale jego wpływ na sztukę i kulturę jest nadal silny. W ostatnich latach można zaobserwować ponowne zainteresowanie tym nurtem – zarówno na świecie, jak i w Polsce. Warto wyróżnić takie wystawy jak: „Surréalisme” z 2024 roku w Centre Pompidou, „Surrealism Beyond Borders” z 2022 roku w Metropolitan Museum of Art czy „Surrealizm. Inne mity” z 2024 roku w Muzeum Narodowym w Warszawie. Wymienione wystawy to tylko część globalnych wydarzeń, ale udowadniają, że zainteresowanie magicznym realizmem i surrealizmem nie słabnie. Eksperci upatrują w tym zjawisku wyniku między innymi niepewnej sytuacji politycznej i społecznej, która skłania ludzi do szukania ucieczki w świecie sztuki, snów i symboli.

Andrzej Tomaszewski | dzięki uprzejmości artysty

Andrzej Tomaszewski a sztuka współczesna

Dzieła Andrzeja Tomaszewskiego wpisują się we wspomniane potrzeby współczesnych odbiorców sztuki. Jego prace oferują nie tylko estetyczne doznania, ale także intelektualną podróż w głąb podświadomości. Artysta, podobnie jak jego poprzednicy, eksploruje tematy egzystencjalne, symboliczne i psychologiczne, oferując widzowi nowe perspektywy na rzeczywistość. Dzięki temu Tomaszewski znajduje swoje miejsce w kanonie współczesnego surrealizmu i realizmu magicznego. 

Andrzej Tomaszewski, Wystawa „Realny Surrealizm – 30 lat”

N.G