Kupowanie porcelany to proces złożony. Mało kto jest w stanie ocenić, na pierwszy rzut oka, pochodzenie porcelanowego wyrobu oraz jego faktyczny stan. Zagorzali kolekcjonerzy porcelany podczas jej zakupu kierują się nie tylko stanem fizycznym wyrobu, ale także aktualnymi trendami na rynku porcelany oraz jej pochodzeniem. Przyjęło się, że najstarsze wyroby datowane są na lata powstania pierwszych fabryk porcelany, czyli do 1910 roku. Dlatego też, zanim dokonamy zakupu porcelanowego cacka warto zapoznać się z metodami rozpoznawania znaków stosowanych przez producentów porcelany oraz jej datowaniem.
Wstępna ocena wyrobu
Egzemplarzem idealnym będzie wyrób nie posiadający żadnych wad nabytych ani wrodzonych. Mówiąc o wadach wrodzonych mamy na myśli wszelkie niedociągnięcia widoczne w wyrobie będące śladem nieudolnego procesu formowania porcelany – plamki, niedomalowania czy błędy kalkomanii. Wady wrodzone, w przeciwieństwie do wad nabytych, zazwyczaj nie przekładają się na cenę wyrobu. Do wad nabytych rzutujących na cenę porcelany zaliczamy: szczerbienia, klejenia, podmalowania inną farbą bądź widoczne spękania w postaci pajączków. W celu dokładnego sprawdzenia stanu wyrobu porcelanowego należy prześledzić jego powierzchnię, najlepiej używając do tego opuszków naszych palców. Warto pamiętać, że wszelkie defekty obniżają cenę porcelany, minimum o 10%.
Sprawdzanie sygnatury
Początkowo znakowanie porcelany, czyli nanoszenie na nią sygnatur, odbywało się ręcznie. Znaki były w kolorze niebieskim, rzadko zielonym, stąd najstarsza porcelana powinna być oznakowana właśnie znakami o tych kolorach. W 1980 roku popularne stały się gumowe pieczątki, które znacznie usprawniły proces znakowania porcelany. Porcelana znakowana jest na wiele sposobów. Tą najcenniejszą datuje się na okres przypadający od momentu powstania fabryk produkujących porcelanę ( połowa XVIII wieku) do ok.1910 roku – nosi ona miano zabytkowej.
Pierwszym krokiem poczynionym przez kupującego powinno być dokładne przyjrzenie się wszelkim znakom występującym na spodzie wyrobu. Jeżeli decydujemy się na zakup zabytkowej i kosztownej porcelany, najlepiej użyć w tym celu szkła powiększającego, aby nie przeoczyć żadnych istotnych znaków świadczących o jej pochodzeniu. Większość autentycznych wyrobów będzie posiadała numer serii oraz datę ich produkcji. Znaki mogą nie być oczywiste na pierwszy rzut oka jednak odwołują się one do wieku, marki i historii porcelany. Wyróżnia się znaczenia odciśnięte, namalowane bądź odbite.
Identyfikacja sygnatury
Dokładne rozpoznanie tego, co kryje się za znakami da nam pogląd na historię i pochodzenie danego wyrobu. W przypadku, jeżeli znaki mieszczące się na wyrobie nic nam nie mówią, nie oznacza to, że nic się za nimi nie kryje. Sygnatury bardzo często świadczą o przynależności wyrobu do danego okresu produkcji, często są szyfrem danej marki. Posiadając wiedzę na temat popularności konkretnego stylu porcelany w poszczególnych okresach, jesteśmy w stanie oszacować wiek wyrobu oraz jego prawdopodobne korzenie.
Ręcznie znakowane wyroby są charakterystyczne dla lat 1800, prostokątne znaki z grubą czcionką były popularne w okresie 1900-1932, natomiast kwadratowe oznaczenia z okrągłymi rogami były stosowane w połowie XX wieku. Dodatkowo wszelkie oznaczenia z napisem ‘Royal’ wskazują na to, że wyrób został wyprodukowany po 1850 roku. Warto także wiedzieć, że porcelana oznaczana ‘English Bone China’ lub ‘Bone China’ nie jest uważana za porcelanę zabytkową, gdyż została wyprodukowana po 1891 roku.
Rozpoznanie motywu na wyrobie porcelanowym
Dzięki rozpoznaniu motywu zdobiącego porcelanowy wyrób jesteśmy w stanie określić z jakiego okresu pochodzi. Jeżeli decydujemy się na zakup droższej, zabytkowej porcelany powinniśmy wcześniej zapoznać się z motywami dominującymi w danych okresach, aby być w stanie samodzielnie oszacować wiek wyrobu. Wizerunek psów rasy Terrier to motyw charakterystyczny dla lat 1920, natomiast fiołki oraz róże to motywy widoczne w wyrobach datowanych na początek XX wieku. Ponadto, warto też orientować się na jakie wyroby był największy popyt w danych okresach produkcji. Pewne wzory zachowań konsumenckich przyczyniły się do sprostania wymaganiom kupujących i zarazem doprowadziły do wzmożonej produkcji niektórych wyrobów porcelanowych. Zastawy z rybim motywem były często zamawiane na początku XX wieku, naczynia do przechowywania cukru oraz talerze z portretami to wymysł XIX wieku, natomiast zastawy stołowe z tenisowym motywem pojawiły się na stołach kupujących w latach 1950-tych.
Rozeznanie w świecie porcelany popłaca
Aby prawidłowo ocenić wartość porcelany, którą zamierzamy zakupić niezbędna jest gruntowna wiedza w tym zakresie. Chcąc zdobyć rozeznanie w świecie zabytkowej porcelany powinniśmy regularnie odwiedzać domy aukcyjne, targi porcelany oraz sprawdzone sklepy z antykami, w których będziemy mogli skonsultować nasze ewentualne obawy i zapytania. Pierwszym krokiem, jaki powinniśmy poczynić decydując się na zakup zabytkowej porcelany jest zrozumienie pewnych trendów oraz zwyczajów nabywców oraz producentów z poprzednich lat. Dzięki temu, będziemy w stanie samodzielnie stwierdzić czy proponowana przez handlarzy cena jest adekwatna do oferowanego przez nich towaru. Bardziej zaawansowana wiedza, uchroni nas jednak przed licznymi podróbkami masowo zalewającymi porcelanowy rynek.
Materiał chroniony prawem autorskim – wszelkie prawa zastrzeżone. Wszelkie prawa w tym Autora i Wydawcy zastrzeżone. Jakiekolwiek dalsze rozpowszechnianie artykułów zabronione. Korzystanie z serwisu i zamieszczonych w nim utworów i danych wyłącznie na zasadach określonych w Regulaminie Korzystania z Serwisu. Zapoznaj się z regulaminem.
Oprac. Paulina Pajączkowska
Portal Rynek-Sztuki.pl
