Wojciech Wilczyk „Słownik polsko- polski”

W Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie odbędzie się wystawa prac Wojciecha Wilczyka „Słownik polsko- polski”.

Historia tego projektu zaczęła się w pewnym sensie od osoby świętego oraz muralu który powstał na ogrodzeniu szkoły podstawowej nr 12 im. Janusza Korczaka w Krakowie, zlokalizowanej przy Alei Kijowskiej. Właśnie tam podczas pracy nad projektem Święta Wojna, którego tematem były murale malowane przez zwaśnione ze sobą grupom kibiców futbolu, dokładnie 19 marca 2013 roku sfotografowałem sąsiadujące ze sobą grafy, pierwszy z wizerunkiem Karola Wojtyły, drugi poświęcony „gen. brygady Nilowi”, sygnowany przez „wiślackich patriotów”. Półtora roku później, przejeżdżając obok zauważyłem, że drugie graffiti namalowano na nowo.

O ile dedykacja nie uległa zmianie, to pojawił się tam wizerunek Emila Fieldorfa przedstawionego z imienia i nazwiska, który namalowano na podstawie zdjęcia z lat trzydziestych, kiedy nosił jeszcze stopień podpułkownika. Po lewej stronie muralu z Janem Pawłem II domalowano przekreśloną pasiastą flagę Cracovii z akronimem CTSK (Cracovia to stara k…) i drugim składającym się z liter AJ (Anty Jude). Było to już po premierze wystawy i książki Święta Wojna, kiedy niejako z kronikarskiego obowiązku, sfotografowałem także te grafy. Oglądając na ekranie komputera wywołanego RAW-a, nie zastanawiając się specjalnie wpisałem do wyszukiwarki Googla słowa „mural patriotyczny” i po kliknięciu na zakładkę grafika moim oczom ukazało się kilkadziesiąt miniatur przedstawiających malowidła w barwach narodowych, na których mniej lub bardziej udanie przedstawiano żołnierzy, partyzantów czy polityków, niemal wyłącznie mężczyzn.

O ile obecność niepodległościowych motywów i symboli nie była dla mnie niczym nowym, w końcówce pracy nad Świętą Wojną zarejestrowałem na terenie Łodzi kilkanaście takich przedstawień, to zaskoczyła mnie ich ilość. Klikając na zdjęcia, otwierały mi się strony kibicowskich fanpejdży, fundacji, lokalnych gazet czy samorządowych portali, gdzie opisywano okoliczności powstawania murali, informowano o źródłach finansowania tych akcji, pojawiały się też czasem rozmowy z autorami grafów. Czytając te publikacje nietrudno było zlokalizować malowidła – często podawane były dokładne namiary na miasto, ulicę, dom o konkretnym numerze – choć w przypadku akcji autorstwa piłkarskich kibiców, gdzie zachodzi obawa dewastacji ze strony fanów zantagonizowanego klubu, ustalenie adresu wymagało quasi-detektywistycznych działań z wydatną pomocą powszechnie dostępnego narzędzia o nazwie Google Street View. Oglądając wyświetlone przez wyszukiwarkę grafy, szybko zorientowałem się, że pochodzą one z terenu całego kraju, że upamiętniania żołnierzy antykomunistycznej oddziałów partyzanckich aktywnych po zakończeniu wojny światowej, pojawiają się na terenach niekoniecznie związanych z ich działalnością, że kult powstania warszawskiego odbywa się także w takich miastach, jak… Kętrzyn (województwo warmińskie), Międzyrzecz (województwo lubuskie), Strzegom lub Świdnica (w obu przypadkach województwo dolnośląskie). Widząc skalę tego fenomenu postanowiłem go systematycznie fotografować.