27 czerwca zostanie otwarta wystawa „Jerzy Tchórzewski. Niecierpliwość podświadomości”„ w Wallspace Gallery w Warszawie. To wyjątkowa okazja aby zapoznać się z wczesnymi pracami artysty. Ekspozycja obejmuje dzieła z lat 1948-1958 i stanowi egzemplifikację jednego z najciekawszych okresów w twórczości Tchórzewskiego, kiedy jego indywidualny styl zaczął się krystalizować. Na wystawie zobaczymy gwasze, obrazy olejne czy akwarele. Wydarzenie potrwa do 9 sierpnia 2024.

Wystawa ma miejsce w 100 rocznicę ogłoszenia Manifeste du surréalisme i Second manifeste du surréalisme przez André Bretona i postulowanego przez niego wywołania kryzysu świadomości. W tym wyjątkowym czasie Wallspace Gallery przygląda się twórczości Jerzego Tchórzewskiego z okresu, w którym artysta zaczął tworzyć prace surrealistyczne, by następnie dołączyć do międzynarodowej grupy Phases, która zrzeszała artystów tworzących w nurcie nadrealizmu w połączeniu z abstrakcją liryczną. Na ekspozycji zostanie zaprezentowanych 15 obrazów olejnych oraz ponad 30 gwaszy na papierze, każde z dzieł pochodzi z przełomu lat 1948-1958.

„Obaj [z Balzakiem Kazimierzem Mikulskim] wywodziliśmy się z bardzo rozgałęzionego drzewa genealogicznego, zasadzonego przez André Bretona. Było to drzewo surrealistyczne, nic więc dziwnego, że rodziło bardzo różne i osobliwe owoce, z których nazwaniem i klasyfikacją botanicy sztuki mają nie lada kłopoty i z tej racji popełniają błędy.” – Jerzy Tchórzewski

W 1960 roku Galerii Furstenberg w Paryży miała miejsce wystawa prac Tchórzewskiego, które były wynikiem jego relacji z surrealizmem i  grupą Phases. Warto zwrócić uwagę, że na wystawie w Wallspace Gallery będzie można zobaczyć część prac, które były eksponowane na tejże wystawie. Przez wiele lat wśród historyków sztuki uważano, że w sztuce polskiej nie było surrealizmu, a jedynie dalekie echa tego kierunku. Jednak w ostatnich latach badacze na nowo rozpatrują twórczość polskich artystów i ich związków ze światowymi tendencjami surrealistycznymi.

Podobno wojny rodzą tęsknotę za surrealizmem: NAD-realizmem. Realność, rzeczywistość — to przecież to — co się rzecze, jednym słowem „świat idei”. Idee są trwalsze niż materia! To to, co widać, co się myśli, co może się stać. Co tam jest? W tym NAD. Są tam sny, marzenia, czas jest nikomu niepotrzebny. Nie ma lęku, jest ciekawość. Nierealne a prawdziwe, nadrzeczywiste a istniejące. Warto przypomnieć sobie istnienie takiego świata.

Jerzy Tchórzewski, Smok i dziewczyna, 1955, gwasz, papier; 35 x 50 cm | źródło: Wallspace Gallery

„Po kilku dekadach intensywnego rozwoju literatury i filmów fantasy w końcu XX i na początku XXI wieku, w nasyceniu komercyjnego krajobrazu fabularnymi grami (zwanymi w skrócie RPG), w kontekście zmian politycznych ostatniej dekady, nasze widzenie i rozumienie ulegają (derridiańskiej) re-konstrukcji. Pojęcie NAD-REALIZM zajmuje coraz szerszy obszar. W tym sensie prace Jerzego Tchórzewskiego z lat 1946-1958 widzimy dzisiaj inaczej niż jeszcze ćwierć wieku temu. Zdają się rodzić na nowo, wybuchają z błękitno-żółtej magmy lęków i odsłaniają skryte przeczucia. Bardziej czujemy, niż uświadamiamy sobie stan wizji i umysłu młodego człowieka, który wymknął się traumie wojny, zaprzyjaźnił z poetami, obejrzał za siebie, widząc z tej perspektywy przemiany sztuki nowoczesnej i zaczął malować wedle swoich reguł, form, technik i wyobrażeń”.

Czas trwania wystawy: 27 czerwca – 9 sierpnia 2024