W pogoni za kolorem. Szkła Jerzego Słuczan-Orkusza

Wymyślne kształty szklanych dzbanów, amfor i kielichów w przepięknych opalizujących kolorach zachwyciły miłośników polskiego szkła już pół wieku temu. Różowe wazoniki ze szklanymi kokardkami, zestawy czarnych i białych naczyń dekorowanych spiralną nitką zdobiły polskie wnętrza w latach 80. i 90. XX w. Muzeum Narodowe we Wrocławiu i Centrum Szkła i Ceramiki Lipowa 3 w Krakowie zapraszają na pierwszą monograficzną wystawę wybitnego twórcy polskiego designu Jerzego Słuczan-Orkusza i odkrywają jego wyjątkową twórczość.

Wystawa jest zwieńczeniem podjętego wspólnie przez Muzeum Narodowe we Wrocławiu i Centrum Ceramiki i Szkła Lipowa 3 w Krakowie projektu badawczo-wystawienniczego z zakresu historii polskiego wzornictwa XX w. Jego głównym celem było pionierskie opracowanie naukowe i upowszechnienie wiedzy o wybitnej postaci polskiego designu Jerzym Słuczan-Orkuszu, który przez 50 lat swojej zawodowej aktywności był twórcą wielu ważnych i oryginalnych inicjatyw, m.in. ośrodka wzorcującego w Hucie „Julia” w Piechowicach w latach 50., Hucie Szkła Oświetleniowego „Nysa” w Pieńsku w latach 60. oraz projektantem w Spółdzielni „Lumet” w Poznaniu, pomysłodawcą i inicjatorem, a następnie wieloletnim kierownikiem artystycznym eksperymentalnej huty szkła artystycznego przy Instytucie Szkła i Ceramiki w Krakowie, a w latach 80. głównym projektantem Huty Szkła „Tarnowiec” w Tarnowcu.

W myśl sentencji „cudze chwalicie swego nie znacie” ambicją kuratorek jest przypomnienie dorobku tego wybitnego designera. Projekt badawczy i wystawa realizowane są w roku jubileuszu 50-lecia uruchomienia eksperymentalnej huty szkła artystycznego w Krakowie (wówczas: Zakład Badań i Doświadczeń Przemysłu Szklarskiego), której Jerzy Słuczan-Orkusz był jednym z fi larów. Na wystawie pokazane zostaną prace projektanta pochodzące ze zbiorów własnych Muzeum Narodowego we Wrocławiu i kolekcji krakowskiego Centrum Szkła i Ceramiki Lipowa 3.

Katalog przygotowały historyczki sztuki od lat specjalizujące się w historii polskiego designu: dr Barbara Banaś, kustosz Działu Szkła i Ceramiki Muzeum Narodowego we Wrocławiu, i Aleksandra Skorek, kierownik Centrum Szkła i Ceramiki w Krakowie. Wydawnictwo ma charakter popularno-naukowy z atrakcyjną częścią albumową prezentującą kolorowe szkła Słuczan-Orkusza, jak i inne jego realizacje, m.in. projekty różnego typu lamp.

dr hab. Piotr Oszczanowski, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu:

To nowatorskie przedsięwzięcie. Dotyczy bowiem obszaru sztuki użytkowej, który jest w dalszym ciągu
nie tylko mało rozpoznany, ale także w niewielkim stopniu reprezentowany w muzealnych kolekcjach. Budzi jednak coraz większe zainteresowanie i zdobywa popularność, zwłaszcza wśród prywatnych kolekcjonerów i miłośników polskiego powojennego rzemiosła artystycznego. […]

Wśród miejsc, które bliskie były Jerzemu Słuczan-Orkuszowi, znalazł się także Wrocław, gdzie studiował w latach 1948–1953 i wraz z pierwszym rocznikiem absolwentów ukończył Katedrę Szkła w Wyższej Szkole Sztuk Pięknych. I chociaż Wrocław nie zatrzymał na długo tego utalentowanego artysty, to stał się ważnym miejscem u początku jego bogatej kariery zawodowej, do którego wracał i które darzył wyjątkowym sentymentem.

Aleksandra Skorek, współautorka katalogu, kierownik Centrum Szkła i Ceramiki Lipowa 3 w Krakowie:

Jerzy Słuczan-Orkusz, jeden z najsłynniejszych projektantów szkła w powojennej Polsce, swoją artystyczną karierę zaczynał na Dolnym Śląsku, by zakończyć ją na wschodzie kraju, w okolicach Jasła. Po drodze zatrzymał się w Krakowie i choć pracował tu tylko osiem lat, to właśnie w tym mieście powstały jego najbardziej rozpoznawalne dziś projekty. Większość miłośników szkła kojarzy jego nazwisko właśnie ze szkłami krakowskimi. To Orkuszowi Kraków zawdzięcza swoją sławę jako ważnego ośrodka produkcji szkła artystycznego.

dr Barbara Banaś, kuratorka wystawy:

To pierwsza monograficzna i retrospektywna prezentacja dokonań artysty i traktować ją należy jako preludium do dalszych badań jego spuścizny. Pozostaje mieć nadzieję, że niedostępne obecnie, zaginione, rozproszone archiwalia hut, z którymi związany był Jerzy Orkusz, kiedyś zostaną odnalezione i pozwolą uzupełnić wiedzę. Przeprowadzone podczas przygotowania wystawy kwerendy określiły też stan muzealnych zasobów. Polskie muza posiadają w swoich zbiorach szkła krakowskie i tarnowieckie. Brak natomiast w kolekcjach muzealnych wczesnych prac artysty, jak również jego projektów oświetleniowych realizowanych w Pieńsku i Poznaniu. Jest szansa, że dzięki zainteresowaniu kolekcjonerów polskim wzornictwem 2. poł. XX wieku wyroby te – z powodu trudnej dostępności bardzo skromnie reprezentowane na naszej wystawie – zostaną odnalezione i odzyskane.

Muzeum Narodowe we Wrocławiu jest instytucją kultury
prowadzoną przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa
Narodowego oraz Samorząd Województwa Dolnośląskiego
The National Museum in Wrocław is an institution