Każdy z nich bezpośrednio zetknął się z Rosją sowiecką. Każdy na swój sposób patrzył, przeżywał, odczuwał nieprzychylną rzeczywistość. Nawet gdy emigrowali na Zachód, nie mogli się tego wyrzec. Przedstawiamy pięciu najdroższych żyjących malarzy rosyjskich.
Ilya Kabakov (ur.1933) – najbardziej znany na Zachodzie przedstawiciel współczesnej sztuki rosyjskiej. Kariera Ilyi Kabakova, rozpoczęła się w połowie lat 50-tych ubiegłego wieku. Od początku tworzył sztukę w ZSRR nieoficjalną, był artystycznym dysydentem. Kabakov jest jednym z założycieli tzw. „moskiewskiego romantycznego konceptualizmu”. Rdzeniem twórczości artysty jest, według jego słów „szalone pragnienie odzwierciedlać życie społeczeństwa radzieckiego, nie przegapiając nawet drobnostek”. Dla zachodniego kolekcjonera taka sztuka, od początku była niewątpliwie egzotyczna i przyciągająca uwagę. Obecnie dzieła Ilyi Kabakova są w większości największych muzeów sztuki współczesnej (wśród nich Muzeum Guggenheima w Nowym Yorku, Centrum Georges’a Pompidou w Paryżu czy Tate Modern w Londynie). Średnia cena za obraz Kabakowa wynosi na dziś około 500 tys.euro. Aukcyjny rekord artysty – obraz „Owad” z 1982 roku, sprzedano w 2008 roku na aukcji Philips de Pury & Co za prawie 6 milionów dolarów.
Erik Bulatov (ur.1933)– rosyjski artysta, przedstawiciel tzw. soc-artu. Wśród najbardziej znanych dzieł Bulatova znajdują się obrazy odzwierciedlające sowieckie realia. Dla prac Bulatova charakterystycznym jest zderzenie plakatowego tekstu, wyrwanego z kontekstu sowieckiej rzeczywistości, z pewnym namalowanym krajobrazem.Tym samym artysta stara się pokazać absurdalność rzeczywistości, przesyconej symboliką sowieckiej propagandy. Prace Bulatova sprzedają się w podobnej cenie, co i Kabakova – nie mniej niż za 500 tysięcy euro. Wśród rekordów aukcyjnych Erika Bulatova są prace: „Radziecki kosmos” oraz „Nie opierać się”, sprzedane za więcej niż półtora miliona dolarów każda na aukcji Philips de Pury w 2007r. Obecnie artysta pracuje i mieszka we Francji, ale cały czas podkreśla, że jego „wizja świata jest uformowana kulturą rosyjską”.
Oskar Rabin (ur.1928)– rosyjski artysta pochodzenia żydowskiego, który jako jeden z nielicznych nadal kontynuuje linię stylistyczną tradycyjnego ekspresjonizmu. Najbardziej cenione na aukcjach są nonkonformistyczne prace Rabina, namalowane jeszcze przed emigracją do Francji w 1978 r. Te prace były na tyle niezgodne z oficjalną ideologią komunistycznej władzy, że Rabin został nawet pozbawiony sowieckiego obywatelstwa. Po przeniesieniu się do Francji, prace artysty w większości utraciły to ostre ukierunkowanie na problematykę społeczną, na rzecz tematu żydowskiego. Na dzisiaj średnia cena obrazów Rabina to około 200-300 tysięcy euro. Najdroższymi z obrazów Rabina są: „Miasto i księżyc (socrealistyczne miasto)” kupiony za 337 tys.dolarów oraz „Banie” wyceniony na 336 tys.dolarów.
Oleg Tselkov (ur.1934) – artysta, który również preferuje ekspresjonistyczny styl. Ceny za jego prace wzrosły dopiero niedawno, i teraz utrzymują się na poziomie 150-320 tysięcy euro. Od 1960 roku, zaczynając od obrazu „Portret”, przez następne 50 lat w swoim malarstwie rozwija ten sam motyw – zdeformowane, groteskowe obrazy ludzkiej twarzy i figury. Jego „portrety” były reakcją na techniki formalne w sztuce, oficjalnie przyjęte w ZSRR. Szczególnymi cechami jego obrazów są „szablonowość”, duża skala i jasne intensywne kolory. Sam artysta przyznaje, że na jego styl wpłynęła twórczość współczesnych malarzy-prymitywistów oraz późniejszy okres twórczości K.Malewicza. Rekordem aukcyjnym Tselkova jest obraz „Pięć masek” sprzedany na aukcji MacDougall’s w 2007 r. za 440 tys. dolarów.
Non-konformistyczna lub ekspresjonistyczna, najczęściej odzwierciadlająca osobliwości życia w ZSRR – właśnie taka, współczesna sztuka rosyjska obecnie jest w cenie. Wydaję się, że im bardziej ten specyficzny sowiecki okres oddala się w czasie, kolekcjonerzy zaczynają się jeszcze bardziej nim interesować. Więc całkiem możliwe, że twórczość wyżej wymienionych malarzy rosyjskich będzie nadal w centrum uwagi i ceny za ich obrazy będą wciąż rosnąć.
Ganna Melnyk
Zdj. Kabakov Ilya „Na uniwersytecie”,1972 źródło: artguide.com
Portal Rynek i Sztuka