Podziwianie ciał nagich mężczyzn stanowi nieodłączną część historii europejskiej sztuki. Męskie ciało stanowiło jedno z najbardziej fascynujących zjawisk świata już dla starożytnych rzeźbiarzy, takich jak choćby Fidiasz czy Poliklet, którzy usiłowali uchwycić doskonałe proporcje młodych atletów i potężnych bogów.
Tegoroczna jesień obfituje w wystawy pokazujące, iż starożytne ideały stały się bodźcem dla twórców późniejszych, którzy w swych pracach z równym entuzjazmem starają się oddać cechy męskiego ciała. Wystawa „The Male Nude”, którą oglądać można w londyńskim muzeum Wallace Collection, eksploruje sposób, w jaki XVIII-wieczni francuscy artyści studiowali linie pleców i mięśnie dobrze zbudowanych mężczyzn. Wystawa „Masculine/Masculine” w Musée d’Orsay w Paryżu przedstawia natomiast przekrój męskich aktów w sztuce od roku 1800 do czasów współczesnych. Najciekawsze i najbardziej fascynujące ujęcie męskiego ciała prezentuje jednak wystawa muzeum Tate Britain w Londynie, „Art under Attack”, przedstawiająca dokumentację zniszczeń, które dotknęły dzieła sztuki brytyjskiej od XVI wieku.
Pierre et Gilles, „Mercury”, 2001. Źródło: Musée d’Orsay
Jeden z witraży katedry w Canterbury, prezentowany na wystawie „Art under Attack”, przedstawia postać Chrystusa, który odciąga ludzi od pogańskiego bożka. Bożek, na którego głowie widnieją diabelskie rogi, jest nagi, a część mężczyzn, których z dala od niego odprowadza Chrystus, zdaje się odwracać głowy w jego stronę, nie mogąc choć przez chwilę nie objąć wzrokiem jego umięśnionego ciała. Spoglądając na ten średniowieczny, chrześcijański obraz wiemy, iż spojrzenia te mają konotacje seksualne.
Ideał męskiego ciała przejęty ze sztuki starożytnej Grecji, choć czysto seksualny, do dziś stanowi nieodłączną część zajęć towarzyszących nauce we wszystkich szkołach artystycznych. Mówi się, iż Michał Anioł zamieniał męskie ciało w sztukę, ponieważ pragnął mężczyzn. Perfekcja jego dzieł oraz doskonałe proporcje sprawiły jednak, iż wielu późniejszych artystów starało się go naśladować, chcąc uchwycić przede wszystkim niezwykłe piękno i siłę skrywane przez męskie ciało.
W XVIII-wiecznej Francji sztuka starożytnej Grecji nabrała nowego wyrazu. Na jednym z obrazów Jacques’a-Louis’a Davida, zatytułowanym „Leonidas at Thermopylae”, artysta przedstawia spartańskiego króla Leonidasa w trakcie wojennego starcia Greków z Persami. Nagi, wspaniały król, stojąc pośrodku bitwy zdaje się zastanawiać nad sensem walki. Jego ciało jest żywym posągiem, symbolem całkowitej wolności. Męskie ciało w sztuce francuskich mistrzów XVIII-wiecznych ujmowane było zatem także w sposób filozoficzny.
Jacques-Louis Davida, „Leonidas at Thermopylae”, Źródło: Louvre Museum
Przedstawienie nagości mężczyzn w formie, jaką zaproponował już Michał Anioł i greccy twórcy zapoczątkowało szereg prób naśladownictwa, odtwarzania i przetwarzania tematyki męskiego ciała. Dziś odchodzi się od tak zdyscyplinowanych form, sama tematyka nadal wzbudza jednak zainteresowanie, a jej ujęcie i sposób w jaki jest prezentowana – podziw.
Eliza Ortemska
Fot. Francois Boucher, „Study of man laying down”, 1739. Źródło: Wallace Collection
Portal RynekiSztuka.pl
