Kiedy na przełomie XIX i XX wieku świat opanowały awangardowe środowiska artystyczne i intelektualne, nikt nie spodziewał się, że to secesja skradnie nasze serca. Jej wpływy zawładnęły wszystkimi dziedzinami sztuki, a także życiem codziennym.
Determinacja i upór
Kim był Alfons Mucha, który zrewolucjonizował i nadał kształt nowemu stylowi? Artysta urodził się w 1860 roku na południu Moraw. Zafascynowany sztuką od najmłodszych lat nie przykładał się zbytnio do nauki, co spowodowało, że nie dostał się na Akademię Sztuk Pięknych w Pradze. Jego pasja i determinacja nie powstrzymała go przed realizacją swoich marzeń. Wkrótce potem otrzymał posadę twórcy scenografii w wiedeńskim teatrze i tak zaczęła się jego artystyczna przygoda. Dzięki znajomości z hrabią Khuen-Belassim, który został jego mecenasem, mógł rozpocząć studia na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Po ukończeniu nauki, Mucha przeniósł się do Paryża, który był głównym ośrodkiem ówczesnej awangardy.
To właśnie w mieście zakochanych rozpoczęła się prawdziwa kariera artysty. Ogromną popularność zyskał, kiedy to zachwycona plakatem promującym sztukę Gismonde Sarah Bernhardt podpisała z nim sześcioletni kontrakt na wyłączność. Afisz powstały na przełomie 1894 i 1895 roku, z naturalnej wielkości podobizną gwiazdy paryskiej sceny, stał się przykładem niepowtarzalnego stylu Muchy. Nowy format wydłużonego plakatu, secesyjna dekoracyjność i czcionka wprowadziły do świata sztuki modę nazywaną “le style Mucha”. W tym okresie artysta pokazywał już swoje prace podczas dwóch wystaw indywidualnych w Paryżu w Salonie Stu w galerii „La Plume” oraz „Galerie de la Bodinière”.
Plakaty do przedstawień z udziałem Sary Bernhardt
Od tego czasu artysta uzyskiwał wiele zleceń na afisze, ilustracje, kalendarze oraz reklamy. Był również świetnym projektantem biżuterii, od 1900 roku współpracował ze słynnym salonem Georgesa Fouquet’a. Tworzył dekoracje, kostiumy, a nawet rzeźbił. Podczas wystawy światowej w 1900 roku w Paryżu otrzymał brązowy medal za rzeźbę “Natura”. Przyjaźnił się z Augustem Rodinem, Paulem Gauguinem oraz Augustem Strindvergiem. Utrzymywał także kontakt z czeskimi artystami m.in. Vaclavem Brožikiem. W latach 1904-1913 podróżował kilkukrotnie do Stanów Zjednoczonych, gdzie sprzedawał swoje prace oraz realizował liczne zlecenia. Później przeprowadził się do Pragi, gdzie pozostał do końca życia. W tym czasie powrócił do maniery akademickiej tworząc obrazy o tematyce historycznej. Jego największe dzieło z tego okresu to cykl obrazów zatytułowany “Epopeja słowiańska”. Składa się on z dwudziestu monumentalnych prac inspirowanych mitologią słowiańską oraz czeską historią. Mucha przez ponad dwadzieścia lat pracował nad swoim dziełem. Pierwszy raz pokazał je w 1928 roku podczas obchodów dziesięciolecia niepodległości Czechosłowacji. Dziś cykl ten możemy podziwiać w Galerii Narodowej w Pradze. Alfons Mucha niedługo po wkroczeniu armii niemieckiej do Czechosłowacji zmarł 14 lipca 1939 roku w wieku 79 lat.
Powrót do korzeni
Mucha podkreślał, że jego twórczość silnie związana jest z ojczystą tradycją. W swoich pracach koncentrował się na damskich sylwetkach, ukazując ich piękno i wrażliwość. Cechą charakterystyczną artysty jest bogata ornamentyka, która otacza głowę kobiet lub ich sylwetkę. Lekkie, zwiewne i lejące się szaty oraz bardzo długie, upięte włosy i bogata biżuteria towarzyszą praktycznie wszystkim wizerunkom niewiast wykreowanych przez Muchę. Na większości plakatów głowy kobiet zdobi nimb skomponowany z elementami różnego rodzaju roślin zależnych od tematyki. Miękka kreska, wyraźna asymetria, ciepłe kolory i często pojawiające się złote akcenty to znaki rozpoznawcze artysty. Twórca do perfekcji opanował zdolność łączenia motywów bizantyjskich – często wręcz baśniowych – ze współczesnością.
Plakaty reklamowe autorstwa Alfonsa Muchy
Ten wybitny artysta nie tylko podniósł rangę plakatu do dzieła sztuki, ale także odniósł ogromny sukces komercyjny. Współpracował z wieloma firmami, tworząc dla nich unikatowe grafiki. Przepiękne ilustracje Muchy znajdowały się na pocztówkach, broszurach, plakatach, a nawet pudełkach od ciastek. Znany niemal na całym świecie ilustrator wciąż zachwyca i inspiruje kolejne pokolenia artystów. Reprodukcje prac Alfonsa Muchy są obecnie łatwo dostępne dla każdego, ale najwięcej jego oryginalnych dzieł odnajdziemy w Pradze w muzeum jego imienia. Również w tym mieście w katedrze św. Wita możemy podziwiać witraż stworzony przez malarza w stylu art nouveau. Mucha miał także swój udział w odrodzeniu Czechosłowacji tworząc nieodpłatnie projekty znaczków, herbu oraz banknotów.
Dorota Luzar
