Laboratorium przyszłości to zaplanowany z rozmachem przez Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski międzynarodowy program artystyczny skierowany ku przyszłości. Inicjuje go projekt REGRESS-PROGRESS, który koncentruje się na dwóch pytaniach: czy w nadchodzących latach powinniśmy oczekiwać progresu, rozwoju kapitalistycznego systemu produkcji? czy raczej regresu, który zresztą może okazać się regresem szczęśliwym?
Trwający do 15 stycznia 2012 projekt REGRESS-PROGRESS ma się dynamicznie rozwijać i organicznie zmieniać, uwzględniając prawdopodobieństwo i przypadkowość realnego życia. W pierwszej odsłonie artyści realizują projekty indywidualne (Paweł Althamer, Cai Guo-Qiang), bądź we współpracy (Simon Leung zaproszony przez Rirkrit Tiravanija, raumlaborberlin), natomiast kuratorzy przygotowali wystawy zbiorowe: Gdzie jest zielony królik? (Ewa Gorządek) oraz Krajobraz przyszłości (Fabio Cavallucci).
Christian Falsnaes, "You're my heart, you're my soul", karaoke wideo, Hanoi 2009, Źródło: csw.art.pl
Christian Falsnaes, "You're my heart, you're my soul", karaoke wideo, Hanoi 2009, Źródło: csw.art.pl
W projekcie Pawła Althamera Mur (2011), realizowanym na warszawskiej Woli, pracują dzieci z sąsiadujących ze sobą i oddzielonych murem szkół polskiej waldorfskiej i żydowskiej Lauder-Morasha; dzieci są naszą przyszłością i będą mówić o przyszłości: zaprojektują kładkę łączącą obie szkoły. Nowojorski artysta chińskiego pochodzenia Cai Guo-Qiang prezentuje intrygujący projekt Summer Solstice (Letnie przesilenie; 2011), w którym muzeum staje się wielką doniczką dla brzózek. Artyści – Simon Leung i, tym razem w roli kuratora, Rirkrit Tiravanija – głównym bohaterem projektu WAW (2010-11) uczynili Warrena Niesłuchowskiego, ekscentrycznego nomada, artystycznego globtrottera, niemającego własnego domu obywatela świata, ceniącego najbardziej jedną wartość: gościnność. Za sprawą artystycznej instalacji Grated Futures getting behind the scenes (2011) kolektywu architektonicznego raumlaborberlin największa sala wystawowa CSW zmienia się do końca trwania projektu w salę audytoryjną, zaaranżowaną jakby z punktu widzenia świata po szoku paliwowym; wejście do sali prowadzi przez tunele czasu; jest tu stół, ogród z tarasem, krajobraz mieszkania, przestrzeń z „maszyną do marzeń”.
Søren Dahlgaard, "Dough Portraits", fotografie, 2008, Źródło: csw.art.pl
Søren Dahlgaard, "Dough Portraits", fotografie, 2008, Źródło: csw.art.pl
O relacjach sztuki i nauki mówi wystawa Gdzie jest zielony królik? Zielonego królika o imieniu Alba, stworzonego na zamówienie amerykańskiego artysty Eduardo Kaca, zaprezentowano po raz pierwszy na festiwalu w Avignon w 2000 roku; jego futerko, po wszczepieniu do genomu zwierzęcia genu zielonej fluorescencji, pochodzącego z meduzy Aequorea victoria, emanowało piękną zieloną poświatą. Niepozbawiona nutki ironii praca Sięgnąć gwiazd (2011) Huberta Czerpoka jest podsumowaniem rzetelnych poszukiwań artysty na temat polskiego programu kosmicznego z lat 60., zainspirowanym niedawnym postulatem polskich parlamentarzystów, by wznowić badania i prace nad tym programem. Der Lauf der Dinge/ The Way Things Go (1987) szwajcarskiego duetu artystycznego Fischli & Weiss to groteskowy i trzymający w napięciu film, który ukazuje długą reakcję łańcuchową kolejnych samodestrukcji z banalnymi przedmiotami w roli głównej; prezentując rozmaite sposoby przekazywania energii między obiektami i systemami, jest zarazem metaforą życia. W instalacji Tour en l’air (2009) Vadima Fishkina srebrne gwiazdy-balony tańczą w przestrzeni w takt walca Czajkowskiego, przywołując skojarzenia z Odyseją kosmiczną i muzyką sfer niebieskich; nauka i technika idzie tu w parze z poezją podszytą absurdem. Kolaż filmowy Journey to the Moon (2003) Williama Kentridge’a, w którym artysta występuje w roli naukowca marzącego o dalekich nieznanych światach i ostatecznie odbywa podróż w wyobraźni, nie opuszczając własnej pracowni, jest hołdem złożonym awangardowemu reżyserowi francuskiemu George’owi Mélièsowi. Nawiązująca nazwą do słynnego komputera z lat 60. instalacja DATAmatic880 (2007) Roberta Kuśmirowskiego to fikcyjne laboratorium naukowe przeniesione wprost z maszyny czasu, z legendarnej epoki pierwszych wynalazków cybernetycznych, wyposażone – z opóźnieniem liczącym pół wieku – w brakujący element. W serii kolaży Aim at the Stars (2008) Aleksandra Mir łączy tradycyjne wyobrażenia z chrześcijańskiej ikonografii (tak zwane święte obrazki) ze zdjęciami statków kosmicznych i teleskopowych wizerunków Wszechświata; religia i nauka to dwie drogi poszukiwania odpowiedzi na pytania o początek stworzenia, sens życia i jego koniec. Obiekt Quantum camera (2010) Stevena Pippina to aparat fotograficzny, w którym proces fotografowania odbywa się w zamkniętym obiegu sam dla siebie; towarzyszy mu seria dramatycznych zdjęć, na których aparaty fotograficzne zapisują moment własnej destrukcji, oraz komentarz artysty Fotograficzny traktat filozoficzny (koniec fotografii). Sascha Pohflepp w pracy The Golden Institute (2009) prezentuje futurologiczną fantazję: w 1980 roku w USA prezydentem zostaje Jimmy Carter i realizuje intensywny program poszukiwania źródeł naturalnej energii; powstaje Golden Institute for Energy w Golden Colorado i dysponuje nieograniczonymi środkami, aby uczynić ze Stanów Zjednoczonych najbardziej zasobne w energię państwo na świecie.
Robert Kuśmirowski, "DATAmatic 880", instalacja, 2007, dzięki uprzejmości kolekcji Leifa Djurhuusa, Kopenhaga, Źródło: csw.art.pl
Katarzyna Przezwańska, "Liść", 2011, Źródło: csw.art.pl
Wystawa Krajobraz przyszłości wyzwala przeczucia przyszłego kulturowego krajobrazu. Michał Budny zaskakuje realistyczną instalacją w skali 1: 1 (bez tytułu (płot), 2011), do której powstania został wykorzystany wykradziony fragment z naturalnego krajobrazu: po ścięciu kilku drzew i ich obróbce drewno zwrócono krajobrazowi, stawiając leśną szopę, po czym gdy przestała ona spełniać swoją funkcję, stała się obiektem mogącym na nowo powrócić w krajobraz i pełnić w nim kolejną funkcję. Søren Dahlgaard w serii fotografii z cyklu Dough Portraits (2008) prezentuje rozległą panoramę 100 odhumanizowanych i zindywidualizowanych jednocześnie typów ludzkich, które łączy fakt, że zamiast twarzy mają na głowach rozmaicie uformowane surowe ciasto. Christian Falsnaes pokazuje wideo You’re my heart, you’re my soul (2009), które dokumentuje jego performans – bezpretensjonalną taneczną wędrówkę artysty w scenerii zdegradowanych przedmieść Hanoi przy akompaniamencie karaoke do piosenki Modern Talking. Nawiązujący do rosyjskiego konstruktywizmu Carlos Garaicoa w instalacji Bend City (Red) (2008) przedstawia kartonowy model miasta, które budzi skojarzenia z socjalistyczną gospodarką planową i dziecinną książką z wycinankami, eksplorując kolor czerwony. Endless Ends Elodie Pong (2009) to instalacja z zapętlonym wideo, które składa się z zakończeń filmów z napisem „koniec”; czy koniec jest nowym początkiem? Katarzyna Przezwańska porusza się pomiędzy geometryczną abstrakcją a uważną obserwacją natury, biorąc pod szkło powiększające liść; w pracy Liść (2011) zeschły liść zostaje pomalowany na jasnozielony kolor. Zaprojektowała też kolorowy, nawiązujący do Giacomo Balla, futurystyczny garnitur z tafty zapinany na mały kamień zamiast guzika, łamiący dress code (Garnitur, 2011), w którym kurator wystawy o krajobrazie przyszłości wystąpi na otwarciu. Architektura projektowana przez François Roche ma hybrydyczną i organiczną naturę; miasto z pracy An architecture „des humeurs” (2010) przybiera postać monstrualnego zrobotyzowanego pająka. Film Flooded McDonald’s (2008) Superflex to niezwykle sugestywny, zarazem realistyczny i oniryczny obraz zalewanej wodą jednej z sieciowych globalnych restauracji. Nico Vascellari w swojej instalacji dźwiękowej (untitled (forest); 2011) prezentuje masywny pejzaż dźwiękowy: taśma została nagrana w lesie na zmodyfikowanym magnetofonie; dźwięki były wyrównywane przez dwa tygodnie.
Teraz, w przestrzeni wystawienniczej, zapis naturalnych dźwięków na taśmie będzie zwolna ustępować miejsca hałasowi, panującemu w pomieszczeniu.
Otwarciu towarzyszą akcje muzyczne na terenie i wokół zamku oraz koncert Orkiestry Owoce Przyszłości (Program Muzyczny – kurator: Andrzej Załęski). KINO.LATO (kuratorzy: Katarzyna Boratyn, Michał Matuszewski) zaprezentuje w lipcu program PROGRESS, a w sierpniu program REGRESS.
Program Edukacji (kurator: Joanna Rentowska) prezentuje Gabinet Osobliwości Przyszłości.
Po otwarciu odbędą się dwa spotkania audytoryjne (Program Audytorium – kurator: Paweł Polit):
wtorek 21 czerwca, godz. 18.00, Sala Zygmuntowska, dyskusja Czy polskie społeczeństwo jest przygotowane na innowację i rozwój?
Moderator: Witold Gadomskił
Uczestnicy: prof. Henryk Domański, prof. Witold Orłowski, prof. Łukasz A.Turski
czwartek 30 czerwca, godz. 19.00, Laboratorium, performance, wykład, dyskusja
MANIFESTO vs MANIFESTO
Uczestnicy: Robert B. Lisek, Riccardo Campa, Marta Heberle
Zdarzenie przygotowane w związku z publikacją manifestów: Robert B. Lisek, Crash Manifesto, i Riccardo Campa, Włoski Manifest Transhumanistyczny, oraz TRANSHUMAN – numer specjalny magazynu Rita Baum
O wszystkim informować będzie na bieżąco nowy magazyn Tranzystor cswzu (redaktor naczelny: Grzegorz Borkowski).
Czas najwyższy – mówi Zygmunt Bauman w wywiadzie dla pisma „Tranzystor cswzu” – by zastanowić się: czy te wspólnotowe formy życia, znane większości z nas jedynie z etnograficznych opracowań przysyłanych z nielicznych pozostałych nisz minionych, „przestarzałych i zacofanych” czasów, są skazane na odejście bezpowrotnie w przeszłość? A może prawdziwą jest inna wizji historii (a więc także i alternatywne rozumienie „postępu”): że daleko od bycia nieodwracalnym, nie-do-pomyślenia-odwrotem, zrywem do przodu, epizod wyprawy po szczęście przez sklepy był, jest, i pozostanie jednorazowym, z przyrodzenia i z przeznaczenia tymczasowym objazdem, miast być, jak w powszechnym narazie mniemaniu, nieodwracalnym zrywem do przodu i znamieniem postępu?
21.06. 2011 – 15.01.2012
Otwarcie: poniedziałek 20 czerwca 2011, godz. 18.00
koncert Orkiestry Owoce Przyszłości , godz. 19.30
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
ul. Jazdów 2, Warszawa
Źródło: laboratoriumprzyszlosci.pl
