Czwarty zwój to kompozycja muzyczna oparta na jednej z tzw. sztuczek niderlandzkich stosowanych przez kompozytorów szkoły flamandzkiej (XV i XVI w.).
Sztuczka polega na tym, że kartę papieru z tekstem nutowym można czytać tak, jak została napisana, czyli od lewej do prawej, ale możemy również kartę odwrócić i czytać tekst pod światło, w odbiciu lustrzanym. Te same nuty mogą więc być wykonane w postaci oryginalnej i w przebiegu wstecznym, czyli w raku. Ponadto postaci oryginalna i wsteczna mogą być wykonywane równocześnie i tworzyć dwugłos.
„Czwarty zwój” zostanie wykonany z sześciu transparentnych ekranów. Widoczny na każdym z ekranów tekst nutowy będzie czytany z obydwu stron ekranu. W efekcie usłyszymy dwanaście tekstów nutowych splecionych w gęstej polifonii.
Kompozycja zabrzmi w szczególnych warunkach architektonicznych i akustycznych. Muzycy będą grać w rozległym korytarzu zbudowanym na planie koła. Słuchacz stojący nieruchomo w jednym punkcie korytarza, najlepiej słyszeć będzie instrumenty mu najbliższe, najsłabiej zaś najbardziej odległe.
Z różnych punktów okrągłego korytarza, będzie więc można usłyszeć różne zjawiska harmoniczne. Zatem słuchacz przechadzający się korytarzem, będzie sterować harmonią, którą słyszy.
„Czwarty zwój” został napisany przez Piotra Bosackiego w czasie czterotygodniowego projektu „Wykresy muzyczne”, zrealizowanego między 9 marca a 4 kwietnia 2012 r. w Atelier WRO – nowej pracowni i galerii o nieinstytucjonalnym charakterze, rozszerzającej działalność programową Centrum Sztuki WRO. W języku muzycznym Bosackiego, artysty działającego głównie na polu sztuk wizualnych, szczególną rolę odgrywa graficzna reprezentacja struktur dźwiękowych. W trakcie projektu w Atelier WRO na bieżąco powstawała również wystawa wykresów i partytur „Czwartego zwoju”, aranżowana, podobnie jak w prywatnej pracowni artysty, podczas komponowania utworu.
Źródło: Muzeum Współczesne Wrocław
