Rynek sztuki nabiera w Polsce rozpędu. Aukcje sztuki pojawiają się coraz częściej, a organizacją ich zajmują się nie tylko wyspecjalizowane jednostki. W związku z tym, każda instytucja, która podejmuje się stworzenia tego typu wydarzenia, powinna zadbać także o jego profesjonalny charakter.
Niestety, w przypadku mniejszych aukcji, które przeprowadzane są przez niezwiązane na co dzień z rynkiem sztuki instytucje, bardzo często brakuje profesjonalnej oprawy. Postanowiliśmy więc zebrać w jednym miejscu grupę najważniejszych terminów, których zastosowanie niezbędne jest przy organizacji tego typu inicjatyw.
Zaczynamy:
WYCENA (ang. appraisal) – oficjalna analiza wartości obiektu lub nieruchomości. Wartość może być oszacowana na podstawie ceny obiektu/nieruchomości uzyskanej na aukcji lub kwoty uzyskanej przez obiekty podobne. Wykonywaniem profesjonalnej i obowiązującej wyceny zajmują się głównie domy aukcyjne i profesjonalni rzeczoznawcy.
ESTYMACJA (ang. auction estimate) – w Polsce zwana także ceną estymacyjną. Jest to zakres cenowy obiektu/nieruchomości, w którym mieści się kwota, jaką przewiduje się uzyskać w czasie licytacji. Domy aukcyjne dokonują szacunków na podstawie analizy uzyskanych wcześniej przez te same obiekty/nieruchomości cen lub też przez obiekty podobne. Bardzo często szacunkową cenę podaje się w katalogach aukcyjnych. Wartość ta znana jest także jako Pre-Sale Estimate.
AUTORSTWO (ang. authorship) – w katalogach aukcyjnych termin używany przy identyfikacji autora danego obiektu.
STAWKA AUKCYJNA/LICYTACJA (ang. bid) – jest to termin określający oferowaną przez daną osobę cenę, jaką jest w stanie zaoferować za dany obiekt w czasie licytacji.
WYCOFANY (ang. bought in, passed, withdrawn) termin, który odnosi się do obiektu, który nie został sprzedany i został wycofany, czasem także oddany właścicielowi lub reprezentantowi wystawcy.
PRICE LIST (ang. price list, buyer’s list ) – raczej nie stosuje się polskiego odpowiednika. Jest to zestawienie cen oferowanych obiektów, które przygotowane jest dla klienta. Zazwyczaj są to ceny niezawierające żadnych dodatkowych opłat, takich jak np. premium. Czasem także mianem price list określa się publikowane poaukcyjnie zestawienie kwot wylicytowanych.
PREMIUM (ang. buyer’s premium) – dodatkowa kwota jaką musi zapłacić kupujący w ramach wygranej aukcji. Cena ta dodawana jest do kwoty wylicytowanej (ang. hammer price). Zazwyczaj jest to stały procent, który pokrywa wszystkie usługi – pośredniczącego w sprzedaży – domu aukcyjnego. Warto pamiętać, że ukazane w price list kwoty nie zawierają wliczonej opłaty dodatkowej – jest ona doliczana dopiero przy regulowaniu płatności.
KATALOG (ang. catalog, catalouge) – opublikowany zbiór obiektów, które zostaną wystawione na licytację w ramach określonej aukcji. Katalog powinien zawierać bardzo dokładne zdjęcia, rzetelne opisy oferowanych dzieł, biografię artysty, regulamin aukcji i ceny. Katalog może być publikowany on-line, chociaż wskazany jest także druk.
WARTOŚĆ RYNKOWA (ang. fair market value) – obiektywna, utrzymująca się na rynku wartość, wynikająca także z rekordów aukcyjnych. Wartość ta zazwyczaj określana jest przez rzeczoznawcę.
KWOTA WYLICYTOWANA tzw. cena spod młotka (ang. hammer price) – termin określający najwyższą, a więc wygraną kwotę, jaka padła w czasie licytacji. Nazwa zwyczajowa pochodzi o symbolicznego uderzenia młotka, które określa sprzedaż i zakończenie licytacji danego obiektu. Cena ta nie zawiera wliczonej opłaty organizacyjnej i jest inna od kwoty rzeczywistej.
CENA RZECZYWISTA/KOŃCOWA (ang. price realized) – cena końcowa, która stanowi sumę wylicytowanej kwoty, opłaty organizacyjnej oraz innych ustalonych przed dom aukcyjnych opłat.
PROWENIENCJA (ang. provenance) dokumentacja dostarczająca niezbędnych informacji o pochodzeniu obiektu. Często proweniencja jest używana do potwierdzenia autorstwa i zazwyczaj jest zawarta w katalogu aukcyjnym.
CENA MINIMALNA/REZERWOWA (ang. reserve price) minimalna cena, za jaką obiekt może zostać sprzedany. Wartość ta znana jest jedynie domowi aukcyjnemu/aukcjonerowi, który może w ramach licytacji zezwolić na sprzedaż. Wartość ceny minimalnej zazwyczaj zawiera się w między ceną wywoławczą a dolną granicą estymacji. Czasem dokonuje się także tzw. sprzedaży warunkowej odbywającej się za pozwoleniem domu aukcyjnego lub właściciela obiektu.
WADIUM (ang. deposit) – forma kaucji, którą uczestnicy aukcji zobowiązani wpłacenia określonej kwoty – najczęściej jest to ok. 10 procent od wartości przedmiotu licytowanego. Nie jest wymagana przy każdej aukcji. Kwota ta zazwyczaj jest uiszczona gotówką, niekiedy może być zabezpieczona przez udzielenie poręczenia. Osoba, która wpłaciła bądź zabezpieczyła wadium staje się czynnym uczestnikiem aukcji. W razie niedokonania zakupu, wadium jest zwracane.
CENA GWARANTOWANA – jest to cena, jaką dom aukcyjny może ustalić z kupującym, który gotowy jest zapłacić za dany obiekt. Po ustaleniu ceny gwarantowanej, kupujący jest zobowiązany nabyć pracę, jeśli cena w ramach licytacji nie została przebita.
NABYWCA – osoba, która zgłosiła najwyższą ofertę kupna obiektu, która została zaakceptowana przez aukcjonera. Nabywcą może być także mocodawca, który licytuje przez pełnomocnika.
KUPUJĄCY – osoba, która bierze aktywny udział w aukcji
CENA WYWOŁAWCZA (ang. starting price) – kwota od jakiej aukcjoner rozpoczyna licytację obiektu
Kama Wróbel
Portal Rynek i Sztuka
