Skradzione dzieło słynnego ekspresjonisty zwrócone prawnym właścicielom przez Neue Galerie w Nowym Jorku

Neue Galerie w Nowym Jorku ujawniła, że jeden z obrazów z jej kolekcji pt. „Nude” Karla Schmidta Rottluffa z 1914 roku został skradziony żydowskiej rodzinie przez nazistów w trakcie II wojny światowej. Instytucja zwróciła płótno jej prawnym właścicielom, rodzinie Alfreda i Tekli Hess, a następnie kupiła dzieło od nich zgodnie z jego wartością rynkową.

Karl Schmidt-Rottluff: Akte im Freien – Drei badende Frauen, 1913

Kwota, którą musiało zapłacić muzeum w celu ponownego włączenia obrazu do kolekcji, nie została ujawniona. Wiadomo jednak, że obecnie dzieła autora „Nude” wyceniane są na ponad milion dolarów. Rekordową sprzedażą twórczości Karla Schmidta Rottluffa okazała się praca „Akte im freien, Drei babende Frauen”, wylicytowana w 2008 roku w londyńskim oddziale Christie’s za 5,3 milionów dolarów. 

Przewodniczący Komisji do Odzyskiwania Sztuki i współzałożyciel Neue Galerie, Ronald S. Lauder, był krytykowany przez ponad dekadę z powodu niezbyt jasnego pochodzenia dzieł znajdujących się zarówno w zbiorach muzeum, jak i jego własnych. Wobec tego, Lauder niedawno zdecydował się na zatrudnienie specjalistów do aktualizowania informacji dotyczących pochodzenia prac z kolekcji Neue Galerie, które mają zostać opublikowane na stronie internetowej instytucji. W sierpniu bieżącego roku muzeum powiadomiło o odkryciu obrazu o niepewnej historii.

Karl Schmidt-Rottluff, Martwa natura z czerwonymi kwiatami, źródło: Sotheby’s

Badacze dowiedzieli się, iż dzieło „Nude” z 1914 roku autorstwa Karla Schmidta Rottluffa, niemieckiego malarza i grafika uważanego dziś za klasyka modernizmu, znajdowało się w magazynie należącym do Art Cologne Association, kiedy Tekla Hess, uciekając przed nazistami, została zmuszona w 1939 roku do opuszczenia Niemiec. Jej mąż, Alfred, był kolekcjonerem sztuki ekspresjonistycznej. Od tego czasu losy dzieła pozostawały nieznane aż do 1994 roku, kiedy to spadkobiercy malarza Petera Herkenratha sprzedali go na licytacji sztuki w berlińskim domu aukcyjnym. Neue Galerie nabyła zaś płótno na aukcji w 1999 roku.

Kiedy ponad rok temu rodzina Tekli i Alfreda Hessów skontaktowała się z muzeum, instytucja orzekła, że zakupiła dzieło w dobrej wierze. Jednakże, po analizie informacji z niemieckich archiwów odkryto, że obraz rzeczywiście został skradziony. Agnes Peresztegi, doradca prawny Neue Galerie, stwierdziła, iż sprawa ta jest przykładem, jak w ciągu 20 lat ewoluowała wiedza muzealników i galerzystów na temat proweniencji wielu dzieł.

David J. Rowland, prawnik reprezentujący rodzinę Hessów powiedział, iż prawni właściciele obrazu pochwalili przejrzystą i szybką działalność muzeum w celu wyjaśnienia niejasnej sprawy historii pracy.

Lauder w ostatnim czasie zwrócił poszkodowanym rodzinom 3 obrazy z prywatnej kolekcji, które okazały się mieniem skonfiskowanym przez nazistów. Natomiast jeżeli chodzi o zbiory Neue Galerie, „Nude” był póki co pierwszym dziełem ponownie przekazanym prawnym właścicielom.

Fot. (góra) Karl Schmidt-Rottluff, Bez tytułu (Pejzaż), ok. 1935-1938, źródło: Sotheby’s

Katarzyna Zahorska 

Rynekisztuka.pl