szukaj w portalu Rynek i Sztuka MENU

Jacek Malczewski na rynku sztuki

18.07.2019

Analiza rynku sztuki

ART KONSULTACJE PREMIUM

Jacek Malczewski jest uznawany za najwybitniejszego malarza swoich czasów, uznaje się go również za założyciela polskiego symbolizmu w malarstwie na przełomie XIX i XX wieku. Wielka wrażliwość oraz silne poczucie patriotyzmu, które można dostrzec w jego twórczości zostały w nim zaszczepione jeszcze w okresie dziecięcym – pochodził bowiem z rodziny szlacheckiej, a ojciec będący wielkim miłośnikiem poezji już od najmłodszych lat przelewał na syna fascynację twórczością Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego.

Przyszły malarz urodził się 14 lipca 1854 roku w Radomiu, w rodzinie szlacheckiej pozbawionej ziemskich majątków. Zanim rozpoczął naukę w szkole, jego nauczycielami byli prof. Stawiński oraz pisarz Adolf Dygasiński. W późniejszym czasie uczęszczał na lekcje rysunku u Leona Piccarda, a także jako wolny słuchacz u Władysława Łuszczkiewicza w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. W 1873 roku za namową Jana Matejki rozpoczął tam studia. W późniejszym czasie w wyniku konfliktu z Matejką Malczewski wyjechał do Paryża gdzie rozpoczął naukę w tamtejszej Ecole des Beaux-Arts i Academie Suisse. Do Krakowskiej SSP oraz pracowni swego mistrza powrócił w 1877 roku. Artysta odbywał liczne podróże m. in. do Włoch, Turcji, Monachium, pracował również jako nauczyciel w SSP. Był również zaangażowany w nauczanie kobiet, które w tamtym okresie nie miały możliwości pobierania nauk w SSP, uczyły się zatem w Żeńskiej Szkole Sztuk Pięknych Toli Certowiczówny, Żeńskiej Szkole Sztuk Pięknych Marii Niedzielskiej oraz na Wyższych Kursach dla kobiet im. Baranieckiego.

Jacek Malczewski, Autoportret w białym stroju, 1903; Muzeum Narodowe w Krakowie

Jacek Malczewski, Autoportret w białym stroju, 1903; Muzeum Narodowe w Krakowie

Malarstwo Malczewskiego charakteryzuje się symbolizmem, a także podniosłym patriotycznym nastrojem. Artysta czerpał inspiracje z literatury, mitologii i biblii, w jego obrazach niejednokrotnie pojawiał się motyw śmierci. Tworzył liczne portrety i autoportrety, po mistrzowsku łącząc wyrafinowane i stonowane malarstwo z brutalnym kontrastem. Wszystkie te cechy sprawiły, że w okresie największej aktywności był już cenionym artystą zdobywającym liczne nagrody, a po śmierci jego obrazy osiągały znaczne ceny sprzedaży, aby w czasach obecnych rokrocznie zdobywać rekordy sprzedaży na aukcjach sztuki. W 2018 roku został opublikowany Ranking Artinfo TOP 1000 przedstawiający tysiąc największych transakcji w historii polskiego rynku aukcyjnego od roku 1989. Z tysiąca wymienionych w rankingu prac, osiemdziesiąt jeden należy właśnie do Malczewskiego dając łączną sumę sprzedaży jego dzieł na kwotę 40 600 000 złotych.

Jacek Malczewski, Lekcja historii, źródło: Dom aukcyjny Polswiss Art

Jacek Malczewski, Lekcja historii, źródło: Dom aukcyjny Polswiss Art

Choć obrazy Malczewskiego znajdują się w kolekcjach licznych instytucji, pod względem sprzedaży na aukcjach największą ilość jego dzieł można spotkać w dwóch warszawskich domach aukcyjnych – Desa Unicum i Polswiss Art. Obecny rekord cenowy należy do Polswiss Art, gdzie w 2013 roku na Aukcji dzieł sztuki, Polski Hektor z 1913 roku został sprzedany za 2 600 000 złotych (2 990 000 po doliczeniu opłaty aukcyjnej). Kwota sprzedaży jest tym bardziej imponująca, że wyniosła niemalże dwukrotność ceny wywoławczej równej 1 500 000 złotych. W tym samym domu aukcyjnym kolejne lata przyniosły liczne sukcesy na polu sprzedaży aukcyjnej. Rok po sprzedaży Polskiego Hektora, Autoportret z aniołem na tle łąki z 1910 roku osiągnął cenę 980 000 zł, w kolejnym roku Lekcja historii z 1916 podwoiła cenę wywoławczą uzyskując ostateczną kwotę sprzedaży 1 650 000 złotych. W grudniu 2017 roku przekroczono kolejny milion złotych – Portret Michaliny Janoszanki z 1916 roku sprzedano za 1 100 000 zł. W 2018 roku miały miejsce kolejne wysokie transakcje, Autoportret: życie i śmierć namalowany w 1916 roku sprzedano za 1 200 000 zł, a Autoportret alegoryczny z 1914 za 1 050 000 zł. W przypadku tego drugiego obrazu cena jest tym bardziej imponująca, że obraz został wykonany techniką olejną na płycie niewielkich rozmiarów 46 na 38 cm.

Jacek Malczewski, Polski Hektor, 1913, źródło: Polswiss Art

Jacek Malczewski, Polski Hektor, 1913, źródło: Polswiss Art

Liczne zakończone sukcesem aukcje miały miejsce również w Desie, na przestrzeni lat kolejne obrazy Malczewskiego sprzedawano za milionowe sumy. W 2017 roku na aukcji Sztuka dawna: XIX wiek, modernizm, międzywojnie obraz Geniusz w pracowni malarskiej wykonany po roku 1914 został kupiony przez anonimowego nabywcę za 720 000 złotych, przy nieco wyższej estymacji między 800 000, a 1 200 000. Praca ta ma ciekawą historię, jego ostatnim właścicielem był przyjaciel malarza Mieczysław Gąsecki, a sam obraz po raz ostatni widziany był w 1939 roku na monograficznej pośmiertnej wystawie autora. W grudniu 2018 roku na kolejnej cyklicznej aukcji sztuki dawnej sprzedano cztery obrazy Malczewskiego za łączną kwotę 1 510 000 zł. Najdroższym z nich okazał się Portret Wojciecha Kossaka z Belloną z 1903 roku, jego cena wyniosła 850 000 zł. W roku obecnym miały miejsce dwie aukcje sztuki dawnej, na których sprzedano obrazy artysty. W marcu za Autoportret jako Chrystus (Wizja Ezechiela) wykonany w 1920 roku uzyskano kwotę 460 000 zł. Na tej samej aukcji sprzedano łącznie trzy obrazy malarza, a ich łączna kwota sprzedaży wyniosła 900 000 zł. Z kolei na w czerwcu wystawiono na sprzedaż niewielkich rozmiarów, bo zaledwie 40 na 32 cm obraz wykonany techniką olejną na tekturze Portret siostry artysty Heleny Karczewskiej z 1882 roku. Estymacja pracy wyniosła 80 000 – 120 000 zł, natomiast cena sprzedaży 65 000 zł. Warto również wspomnieć, że liczne aukcje dają możliwość nabycia szkiców artysty, można je kupić nawet za 2400 zł i więcej w zależności od rozmiaru i techniki, zwykle jest to ołówek lub tusz na papierze.

Jacek Malczewski, Geniusz, 1914; DESA Unicum

Jacek Malczewski, Geniusz, 1914; DESA Unicum

Jacek Malczewski zyskał sławę i uznanie jeszcze za życia, otaczając się licznym gronem uznanych artystów, angażował się w edukację młodzieży, również kobiet, którym odmawiano nauki na wyższym szczeblu. Od 1912 roku pełnił funkcję rektora krakowskiej ASP, dopiero w 1914 roku po rozpoczęciu wojny wyjechał do Wiednia. Przez długą część życia borykał się z pogarszającym się wzrokiem, który to ostatecznie utracił jeszcze przed śmiercią. Trudna sytuacja nie powstrzymała jednak malarza od aktywności zawodowej przez większość życia, malował niezmiennie w podniosłym charakterze wierny własnym ideałom, wpajając wartości kolejnym pokoleniom malarzy. Jego prace są cenione przez kolekcjonerów o czym świadczą liczne rekordy cenowe na aukcjach sztuki na przestrzeni lat, a także zainteresowanie jego twórczością dostępną dla odbiorców w licznych instytucjach jak Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Narodowe w Warszawie, Lwowska Galeria Sztuki czy Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.

Beata Tarnowska

Rynek i Sztuka - logotyp

szukaj wpisów które mogą Cię jeszcze zainteresować:

Dodaj komentarz:

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Magazyn

Kursy online

Odwiedź sklep Rynku i Sztuki

Zobacz nasze kursy Zobacz konsultacje dla artystów

Zapisz się do naszego newslettera

Zapisując się na newsletter zgadzasz się z regulaminem portalu rynekisztuka.pl Administratorem danych osobowych jest Media&Work Agencja Komunikacji Medialnej (ul. Buforowa 4e, p. 1, p-2-5, 52-131 Wrocław). Podanie danych jest dobrowolne. Zgoda na otrzymywanie informacji handlowych może zostać wycofana w każdym czasie. Więcej informacji na temat danych osobowych znajduje się w Polityce prywatności.