Hiperrealizm, fotorealizm, superrealizm… Za tymi synonimicznymi terminami kryje się precyzyjnie uchwycona rzeczywistość. Początek nurtu fotograficznych przedstawień w sztuce sięga lat 60. XX wieku i wywołał sporo kontrowersji w środowisku artystycznym. Krytycy zarzucali fotorealizmowi odwtórczość, dosłowność zapomniając jednak o tym, że tworzenie tak szczegółowych obrazów wymaga wypracowania doskonałej techniki. Dziś przed artystami i artystkami tworzącymi w duchu fotograficznej precyzji czeka sporo wyzwań. Czy realistyczne portrety mogą być nieoczywiste? Przyglądamy się twórczości Dominiki Kędzierskiej.

Rzeczywistość ponad medium

Tworzenie sztuki, tak bliskiej rzeczywistości wymaga posiadania odpowiednich umiejętności. Fotorealizm stawia wyzwanie każdemu medium, by bez względu na rodzaj techniki i formę osiągnąć wizualną precyzję. Malarstwo, rysunek, grafika… Liczy się nie tylko opanowanie języka sztuki, ale także świadomość ograniczeń wszelkich artystycznych środków wyrazu. Barwne plamy, cienie, linie, znajomość faktury, podłoża… Nawet wśród rzeźbiarzy można znaleźć przedstawicieli hiperrealizmu takich jak Duane Hanson, Ron Mueck czy Patricia Piccinini.

Fotograficzna precyzja

Nie ma fotorealizmu bez fotografii. Wysoki stopień szczegółowości można osiągnąć opierając kompozycję na istniejącym zdjęciu. Częstą praktyką wśród hiperrealistów było wykorzystywanie rzutnika (Andy Warhol), ale dziś korzysta się przede wszystkim z siatek nanoszonych ręcznie lub przy pomocy programów graficznych. W efekcie powstałe obrazy bywają dokładnymi kopiami oryginalnych fotografii. Trzeba jednak podkreślić, że fotorealizm wymaga zarówno wprawionej ręki jak i oka. Do uchwycenia impresji, wydobycia zmysłowości, oddania faktury skóry trzeba wyczulenia na pozornie umykający ludzkiej uwadze detal.  

Czuła obserwatorka 

Dominika Kędzierska, Untitled, 90x90cm, olej na płótnie, 2020, kedzierska.art

W twórczości Dominiki Kędzierskiej istotną rolę pełni kompozycja, która jednocześnie wyraża sposób postrzegania otaczającej jej rzeczywistości. To nie tylko uchwycenie detali i oddanie ich z wielką skrupulatnością, ale pełne uwagi przefiltrowanie ich przez własną wrażliwość. W centrum świata artystka umieszcza kobietę i naturę w nierozerwalnym, symbolicznym splocie. Kobiecy pierwiastek przenika się z organiczną materią roślin, a malarka nadaje temu spotkaniu wymiar duchowy. Kędzierska na nowo odkrywa powiązania i zależności między kobietą a naturą, tym razem w kluczu realistycznym, uniwersalnym i bliskim doświadczeniom dnia codziennego.

Warstwy

Dominika Kędzierska, Magnolia, 80x80cm,olej na płótnie, 2020, kedzierska.art

Obrazy Kędzierskiej sprawiają wrażenie jakby stworzone zostały z nakładających się na siebie warstw. Z jednej strony świat kobiety, z drugiej – natury. Obrana przez malarkę strategia artystyczna stwarza interesujące rozwiązania wizualne i jednocześnie przekracza kompozycyjne ograniczenia fotorealizmu. Doskonale widać to w “Magnolii”, która w pomysłowy sposób łączy fakturę i kształt kwiatu z cielesnością głównej bohaterki obrazu. 

Między indywidualizmem a odtworzeniem

Dominika Kędzierska, July IV, 70x70cm, olej na płótnie, 2021, kedzierska.art

W fotorealistycznych przedstawieniach bardzo łatwo zatracić artystyczną tożsamość i indywidualność, a wielu z mistrzów formy staje się jednocześnie jej więźniami. Kędzierskiej udało się wypracować spójną wizualnie estetykę i wpisać w nią bogatą treść. Artystka znalazła rozwiązanie jak w przystępny i atrakcyjny dla odbiorców sposób opowiadać o przemijaniu i cykliczności życia, pisząc przy tym kolejny rozdział na temat efemerycznej siły kobiecości i natury.

Karolina Majewska

Zdjęcie góra: Dominika Kędzierska, Untitled, 80x80cm, olej na płótnie, 2019, kedzierska.art