Ostatni rok obfitował w wiele zmian i dynamicznych zwrotów akcji na światowym rynku sztuki. Obroty z aukcji kilku artystów współczesnych stanowiły znaczący procent wszystkich obrotów aukcyjnych. Przyglądamy się raportowi przygotowanemu przez Artprice, analizując najciekawsze rekordy. Którzy twórcy są obecnie w światowej czołówce? Jak wyglądały największe przebicia młodych artystów na aukcjach? Sztuka współczesna stanowi w tym momencie aż 23% całego rynku, a jej obroty wzrosły o ponad 50% w porównaniu z 2019 rokiem.

Giganci sztuki współczesnej 

Jean-Michel Basquiat, „In any case”, źródło: Christie’s

Obserwując światowe rekordy aukcyjne na pierwszy plan wysuwa się Jean Michel Basquiat. Artysta króluje w kategorii sztuka współczesna zarówno na rynku zachodnim jak i azjatyckim, stanowiąc aż 14% światowych obrotów aukcyjnych (w ciągu ostatnich 12 miesięcy) i 4,3% obrotów na wszystkich aukcjach sztuki w obecnym roku. Obraz In this case – przedstawiający czaszkę na czerwonym tle – sprzedał się w maju na aukcji Christie’s w Nowym Jorku za 93,1 mln dolarów, ustanawiając rekord aukcyjny artysty w 2021 roku i stając się drugim najdrożej sprzedanym dziełem Basquiata w historii. Obroty ze sprzedaży dzieł kultowego twórcy w samym roku 2021 wyniosły ponad 300 mln dolarów!

Na drugim miejscu w kategorii sztuka współczesna znajduje się Banksy, którego dzieła uzyskały na aukcjach 181 mln dolarów, co stanowi 7% rynku sztuki współczesnej (dane z ostatnich 12 miesięcy). Co ciekawe, w 2016 roku obroty artysty z aukcji wyniosły tylko 3 miliony. Należy pamiętać, że tworząc graffiti Banksy sprzeciwia się sprzedawaniu swoich prac na aukcjach, a jego tożsamość wciąż pozostaje nieznana. 

Ostatnim gigantem z wielkiej trójki jest artysta, który przyczynił się do popularyzacji sztuki NFT na światowym rynku. Odkąd Beeple sprzedał swoje prace za 69,3 milionów dolarów na aukcji Christie’s w marcu tego roku, moda na niewymienialne tokeny przyjęła się na całym świecie i stanowi obecnie 5% rynku sztuki. Dla porównania – fotografia to tylko 2%, a rzeźba 7%. Mimo że Beeple dopiero niedawno stał się rozpoznawalnym twórcą, dochód ze sprzedaży jego prac w ciągu ostatnich 12 miesięcy stanowił 3% wszystkich obrotów na aukcjach sztuki współczesnej. Wśród zachodnich rekordów aukcyjnych Beeple zajmuje trzecie miejsce – po Basquiacie i Banksym (w kategorii sztuka współczesna).

Co ciekawe, trójka artystów znajdujących się w zachodniej czołówce jest związana z buntem przeciwko tradycyjnym zasadom. Banksy najbardziej znany jest z graffiti, nieobce także Basquiatowi. Natomiast Beeple tworzy prace NFT, które przez wiele osób wciąż nie jest uznane za pełnoprawną sztukę.

Na azjatyckim rynku numerem jeden jest Yoshitomo Nara z wynikiem 137,5 mln dolarów i 5% obrotów aukcyjnych na światowym rynku sztuki współczesnej – dane za ostatnie 12 miesięcy. Warto również wspomnieć rekordzistę w kategorii najdroższa aukcja. Na trzecim miejscu po Basquiacie i Beeple znajduje się Chen Danqing z obrazem wylicytowanym za 25,1 mln dolarów. Tym samym Shepherds (z cyklu tybetańskiego) jest obecnie najdrożej sprzedanym dziełem chińskiej sztuki współczesnej. 

Wszystkie segmenty sztuki

Pablo Picasso | Femme assise près d’une fenêtre (Marie-Thérèse) | olej na płótnie | 146 x 114 cm | 1932 | Źródło: materiały prasowe Christie’s

W rankingu aukcyjnym za rok 2021, uwzględniającym nie tylko sztukę współczesną ale i wszystkie segmenty zebrane razem, numerem jeden jest Pablo Picasso (prezentujący sztukę nowoczesną). Dzieła kultowego artysty przyniosły dochód 352,1 mln dolarów. Obraz przedstawiający Marie–Thérèse został sprzedany na aukcji Chrisite’s w maju za rekordową sumę 103,4 mln dolarów. Na drugim miejscu znajduje się Jean Michel-Basquiat. Kolejnym gigantem na liście najdroższych artystów jest Andy Warhol (sztuka powojenna), po nim wspomniany już Banksy i Zao Wou-Ki (sztuka nowoczesna) z sumą 114,5 mln dolarów. Na liście czołowych artystów znalazł się tylko jeden malarz reprezentujący sztukę dawnych mistrzów – Sandro Botticelli – z obrotem w wysokości 94,2 mln dolarów. Natomiast z artystów XIX wiecznych – Claude Monet na czwartej pozycji. Ranking powstał w oparciu o dane z 2021 roku.

Przebicia na aukcjach

Do najbardziej zaskakujących przebić w ciągu ostatnich 12 miesięcy należy praca Amy Sherald. Dominującym motywem w jej sztuce jest kultura afroamerykańska. Obraz The Bathers został wyceniony na 150–200 tys. dolarów, jednak cena jaką osiągnął znacząco przewyższa estymację i wynosi ponad 4 mln dolarów. Innym zaskoczeniem jest aukcja z udziałem artystki tworzącej w stylu inspirowanym rokoko – Flory Yukhnovich (ur. 1990). Obraz Pretty Little Thing, wyceniony na 60–80 tys. dolarów, został sprzedany za 1 179 500 miliona dolarów przez dom aukcyjny Philips. 

Tekst stworzony na podstawie The Contemporary Art Market Raport 2021 – Artprice.com 

Maria Majchrowska